Abstract:
در هدایت،حکمت،معرفت خدا،اثارة عقول با تأکید بر احادیث و روایات معصومین علیه السلام پرداخته شده است.اعجاز قرآن با رسالت خاتم الانبیاء تناسب دارد و هدف از بعثت ایشان،رساندن بندگان خدا به وجدان کردن خدا،تزکیه،تکمیل عقول و تذکر به علو و قدس خداست.در این مقاله،همچنین انگیزهء انحصار وجه اعجاز قرآن در فصاحت و بلاغت،بررسی و راه برون رفت از آن.مراجعه به اهل بیت علیه السلام تدبر در قرآن بیان شده است. اعجاز یعنی به عجز در آوردن و عاجز کردن.وجوه اعجاز و تحدی قرآن از مباحثی است که همواره مورد بحث متکلمان بوده و آراء و نظرات گوناگونی در این رابطه،مطرح شده است.با توجه به نظریات مختلف در باب وجه اعجاز قرآن از سوی عالمان و متکلمان مسلمان،چون شیخ طبرسی،سید مرتضی،قطب راوندی،امین الاسلام طبرسی،علامه مجلسی و آیت الله خویی و...اقوال در وجه اعجاز قرآن به دو بخش 1.فصاحت و بلاغت(جنبههای ادبی)و2.محتوا(علوم و معارف)تقسیمبندی شده است.میرزا مهدی اصفهانی مهمترین وجه اعجاز قرآن را علوم و معارف جدید الاهی و کلام الله بودن آن میداند. وی در رسالهء«اعجاز کلام الله المجید»با ذکر شواهدی،به تبیین مدعای خویش میپردازد و معتقد است که وجه اعجاز قرآن را در خود قرآن و کلام حاملان علوم آن باید جستجو کرد.در این پژوهش،با استناد به این اثر،به بررسی ادله مرحوم میرزای اصفهانی در مورد وجه اعجاز قرآن،شامل:عمومیت و شمول اعجاز قرآن در همهء اعصار.طعن کافران به علوم و معارف قرآن.کلام الله بودن قرآن.احسن الحدیث بودن قرآن
Machine summary:
"1از اول تا آخر قرآن،یک آیه نیست که تحدی به قرآن از حیث فصاحت و بلاغت فرموده باشد؛و لکن در آیات کثیرة،قرآن را به اوصافی توصفی فرموده که تمام آن اوصاف،امتیاز قرآن را معین میکند و بعد تحدی و وجه عجز بشر را-که در قرآن تصریح شده-بیان (1)مرحوم کلینی در کتاب شریف کافی نقل میکند: ابن سکیت به امام رضا علیه السلام عرض کرد:چرا خداوند موسی بن عمران علیه السلام را با عصا،ید بیضا و ابزار سحر مبعوث کرد؟و عیسی علیه السلام را با ابزار طب و محمد صلی الله علیه و اله را با کلام و خطبه؟ امام رضا علیه السلام فرمود:وقتی خداوند موسی علیه السلام را مبعوث کرد،سحر بر اهل زمانش غالب بود.
مرحوم ملکی میانجی در ذیل این حدیث مینویسد: این حدیث شریف نص است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله از سوی خدا با موعظهها و حکمتها و آنچه قول مردم را باطل میکند،آمده و در آن اشاره نشده که اعجاز کلام به فصاحت و بلاغت مصطلح است؛بلکه عدول امام رضا علیه السلام از واژهء«کلام»به عبارت«مواعظ و حکمتها»،دلالت میکند بر اینکه کلام ایشان موعظه و حکمت است.
» مرحوم میرزا مهدی اصفهانی-پس از طرح این موضوع که برخی جهت اعجاز قرآن را فصاحت و بلاغت آن معرفی کردهاند-نظر خود را چنین مینویسد: ای کاش میدانستم بقای معجزه در تمام اعصار،نیازمند آن است که از اموری باشد که در همهء اعصار و برای تمام اشخاص قابل درک است؛با اینکه علم فصاحت و بلاغت در عصر پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله در مدت زمان اندک و کوتاهی [رواج داشته است]و در دورههای بعدی،کسی جهت فصاحت را درک نمیکند و به آن نائل نمیشود."