Abstract:
قرآن کریم اصل حسن معاشرت را اصل حاکم بر روابط زوجین می داند و 39 آیه در قرآن لفظ «معروف» را که نماد معاشرت زوجین در کانون خانواده می باشد، تکرار می نماید. اصل معروف موازنه ای را در نظام خانوادگی برقرار می سازد و معاشرت به معروف، معاضدت و تشیید همان چیزی است که قوانین جمهوری اسلامی ایران زوجین را ملزم به رعایت آن می نماید. اساسی ترین سؤال در طرح حسن معاشرت زوجین این است که جایگاه و مصادیق اصل حسن معاشرت در قرآن کریم چگونه تبیین شده و چه آثار حقوقی دارد؟ حسن معاشرت تبلور حاکمیت اصل معروف در زندگی است که مایه استحکام بنیان خانواده می باشد. عمل به معروف در تمامی ارتباطات زوجین و حتی نحوه ارتباط والدین با کودک سایه انداخته است. از مصادیق اصل معروف در نظام حقوقی خانواده می توان تامین نفقه زوجه و طفل، رعایت معروف در حین طلاق و پرداخت حقوق زوجه بعد از طلاق، عمل به معروف و رعایت حسن معاشرت از سوی زوج و زوجه را که در تحکیم مبانی خانواده نقش بسزایی دارد، نام برد و از آنجا که خانواده مهم ترین تجلی گاه اصل معروف می باشد، خداوند متعال زوجین را به رعایت این اصل توصیه می نماید و همواره ایشان را به کسب فضایل در روابط مشترک دعوت می نماید.
Machine summary:
در نتیجه آن معروفاتی كه در شریعت اسلام از آنها یاد شده، نه تنها به عمل مقبول مردم طبق اقتضائات زمان و مكان توصیه میكند، بلكه با رویكردی معنوی كه دارای محبت الهی است، به اجرای عمل پسندیده اشاره میكند و این روش قرآن است كه زوایای شرعی معروف را مشخص كرده و تبیین معروف را در مورد حقوق متقابل زوجین بر عهده عقل اجتماعی (قانونگذاران اجتماعی) گذاشته است، تا برخورد شایسته مرد و زن را در هر یك از موضوعات مقید به معروف در لسان قرآن، مطابق شرایط اجتماعی خود تدوین نموده و ضمانت اجرایی آن را فراهم آورد.
اگر موضوع معاشرت با پسوند خانواده مورد نظر و محل گفتوگو باشد، مثل آیه 19 سوره نساء، به این معنى است كه معاشرت به معروف، تنها ملاك رفتارى براى مردان نیست و مقصود از «و عاشروهنّ بالمعروف» هم زمان تعیین ملاك و مبناى رفتار شوى با زن و زن با شوى خویش است؛ پس مردان و زنان در رفتار متقابل خانوادگى و زناشویى از این زاویه كه هر دو باید طبق معروف رفتار كنند، همسان و برابرند.
و طبق این قسمت آیه «وَ إِنْ أَرَدتُّمْ أَن تَسترْضِعُوا أَوْلاَدَكمْ فَلا جُنَاحَ عَلَیكمْ إِذَا سلَّمْتُم مَّاآتَیتُم بِالمَْعْرُوفِ» اگر همسر طلاق گیرد و به فرزند شیر ندهد، مرد نه تنها درصدد انتقامجویی برنیاید، بلكه با پرداخت اجرت، حقوق معنوی او را كه در حقیقت، حفظ احترام او در نزد فرزند است، رعایت نماید یا اگر همسر به خاطر بیماری به طفل شیر ندهد، عمل به معروف اقتضا میكند كه در طول مدت شیردهی، مراقب حال روحی و روانی مادر باشد (همو، ص 190).