Abstract:
امروزه نظام تأمین اجتماعی ایران بعد از پشت سر گذاشتن دورههای مختلف وارد مرحلهء تکامل سازمانی و توجه به پوشش همگانی شده است.اما این نظام همانند تمام نظامهای طراحی شده توسط انسان کاستیهایی دارد که باید نسبت به رفع آن اقدام شود.در این مقاله نظام تأمین اجتماعی از جنبهء حقوقی مورد نقد و بررسی قرار گرفته و برای مهمترین چالشها و کاستیهای آن پیشنهادهای لازم ارایه شده است.محورهای اصلی بحث عبارت است از: مفهوم و محتوای حق برخورداری از تأمین اجتماعی و اصول حاکم بر آن مانند اصل فراگیری، اصل جامعیت و کفایت و اصل برابری و تکلیف دولت در این زمینه و بررسی ساختارها و تشکیلات مربوط به عملیاتی کردن آن؛ناهمگونیها،تبعیضها،تفاوتهای غیر قابل توجیه، تعارضها،همپوشانیها و وجود ضوابط غیر منطقی در نظام تأمین اجتماعی ایران و آسیب- شناسی وضع قوانین و مقررات.
Machine summary:
"2-مستمریها:گاه بیمهشدهی اصلی یا تبعی ممکن است شرایط دریافت دو مستمری از یک صندوق یا دو صندوق بیمهای را داشته باشد،در این صورت این پرسش مطرح میشود که آیا او میتواند از هر دو مستمری استفاده کند یا نه؟برای پاسخ به این سؤال لازم است مقررات حاکم بر صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان تأمین اجتماعی به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گیرد: یک-مشمولین صندوق بازنشستگی کشوری:به موجب مادهء 1 قانون اصلاح پارهای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی،بانوان شاغل،خانوادهها و سایر کارکنان مصوب 1379(اصلاحیهء مادهء 88 قانون استخدام کشوری):«دریافت بیش از یک حقوق بازنشستگی یا حقوق وظیفه یا مستمری یا بازخریدی خدمت برای ایام واحد خدمت از سازمانها و صندوقهای مربوط،وزارتخانهها،مؤسسات،شرکتهای دولتی،شهرداریها و مؤسسات تابعه و یا وابسته به آنها و همچنین مؤسسات غیردولتی که بیش از 25 درصد سرمایه یا بودجهء سالانهء آنها به تشخیص هیأت وزیران از محل درآمد عمومی تأمین میشود،ممنوع است».
نتیجهی نهایی از مجموع بحثهای مطرح شده در این مقاله این نتیجه به دست میآید که نظام حقوقی تأمین اجتماعی ایران نیاز به بازنگری و انجام اصلاحاتی دارد که به اختصار میتوان آن را به شرح زیر دستهبندی کرد: 1-لازم است نظام حق و تکلیف متقابل دولت و شهروندان که در اسناد بین المللی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد تأکید قرار گرفته است،در قوانین به روشنی تبیین شود و چارچوب و ساختار سازمانی مناسب برای تحت پوشش قرار دادن تمامی شهروندان و جمعیت فعال فراهم گردد."