Abstract:
مهمترین هدف و حکمت در ازدواج،آرامش روانی است.این آرامش حاصل تأمین نیازهای زن و مرد و کامل شدن در پرتو ازدواج است.ازاینرو زن و مرد حرکت میکنند و مشکلات ازدواج را به تن میخرند تا به نتیجه عالی آن نایل آیند.اما اینکه در برخی مواقع هدف مهم خانواده محقق نمیشود،به علل و عواملی بستگی دارد. یکی از این علل،زن و مرد خواسته یا ناخواسته،آگاهانه یا ناآگاهانه اسباب آزار و اذیت یکدیگر را فراهم میآورند.بدخلقی،پرخاشگری،کتککاری،تحقیر،ناسپاسی،منت گذاشتن،فحاشی،تهمت،سوءظن،سختگیری در امور زندگی،بدرفتاری جنسی و ضایع کردن حقوق دیگری و...از جمله موارد آزار و اذیتی است که احتمالا همسران از سوی یکدیگر تحمل میکنند و متعاقبا کارآمدی ارتباط آنان را تحتتأثیر قرار میدهند.تدوین این عوامل و توجه دادن همسران به مصادیق آزار میتواند گام مهمی در کنترل همسرآزاری باشد.بنابراین ریشههای آزار و اذیت همسران به یکدیگر را میتوان در پنج دسته عوامل فردی،زمینه خانوادگی،فرهنگی،اقتصادی و ساختاری در نظر گرفت.در این مقاله ریشهها و عوامل روانشناختی همسرآزاری با توجه به آموزههای بلند اسلامی و تحقیقات علمی بررسی شده است.
Machine summary:
"»3 ریشهها و عوامل روانشناختی همسرآزاری زمینهها و عوامل همسرآزاری عبارت از نقایص و اختلالاتی هستند که به هر صورت کیفیت همزیستی و همسری زن و شوهر را تحتتأثیر منفی قرار میدهد،به طوری که در برخی موارد اگر این عوامل تداوم پیدا کند به فروپاشی نظام خانواده منجر میشود و در غیر این صورت،دستکم لذت زندگی را به درد و رنج تبدیل خواهد کرد.
در روایتی از امام باقر علیه السلام نقل شده است: رسول خدا درباره مردی که چند بار ازدواج کرد و هر بار بدون دلیل(لغزش یا بدی زنش)همسرانش را طلاق داد،فرمودند:«خداوند عز و جل مرد و زن ذواق را لعنت میکند.
2 ج)سوءظن(غیرت نابجا) در فضای خانواده که به بیان قرآن کریم محیط انس و آرامش است،اگر قرار باشد برخی از سوءتفاهمات منشأ بدگمانی شود و هر کسی خودسرانه و دور از واقعیت، دیگران را متهم کند و به پیگیری و کشف خطاهای آنها بپردازد،هیچ اعتمادی بین افراد باقی نمیماند و فضای انس و آرامش،به محیطی آلوده به بدبینی و کینه تبدیل میشود.
انگیزههای روانی عمل مشتمل است بر:همانندسازی با پرخاشگر(پدر،کارفرما)،رفتار آزمایشی (آیا هر کاری که با او بکنم باز هم با من خواهد ماند؟)،میل مسخ شده برای ابراز مردانگی،و تحقیر کردن زن،در اینجا نیز مثل تجاوز به عنف،وقتی زن از نظر شوهر ملک طلق مرد شمرده شود،پیداست که خشونت نسبت به او جایز شمرده میشود.
ازاینرو در متون اسلامی از این رفتارها به شدت نهی شده است به گونهای که مثلا زنی بر همسر خویش منت گذارد و بگوید تو از اموال من میخوری،اگر تمام اموال خویش را در راه خدا صدقه بدهد،ثواب تمامی اعمالش از بین میرود و خدا از او راضی نمیشود مگر اینکه توبه کند و رضایت خاطر شوهرش را فراهم سازد."