Abstract:
فرمانروایان در طول تاریخ با عناوین مختلف از کالا عوارض دریافت میکردند،اما گمرک به مفهوم واقعی کلمه پدیدهای است که از همان ابتدا تطبیق آن با موازین شرع اسلام مشکل داشت.
بازرگانان برای رهایی از مفاهیم شرعی،واژهء گمرک را به کار نمیبردند.در زمان عقد معاهدههای گلستان و ترکمانچای،گمرک مفهوم واقعی یافت.حقوق گمرکی بازرگانان ایرانی در مبادی ورودی و خروجی کشور کمتر از بازرگانان خارجی بود،اما عوارض مختلف راهداری بازرگانان داخلی را از گردونهء رقابت با بازرگانان خارجی بیرون کرد.افزون براین،دولتمردان قاجار سیاست فروش مناصب و مشاغل را در پیش گرفتند و این امر شامل گمرک هم شد.این کار با اصول تجارت در تضاد بود و زیان آن متوجه تولیدکندنگان و بازرگانان داخلی شد؛زیرا بازرگانان روس و انگلیس به دولتهای خود تکیه داشتند و در حق آنها اجحاف نمیشد.با وجود اناع نابسامانی،افتتاح کانال سوئز سبب رونق بندرهای جنوب شد.یزد از زمره شهرهایی بود که از این رهگذر بسیار سود برد؛زیرا تجارت این شهر رونق خاصی یافت که در گذشته بیسابقه بود.راهیابی برخی از محصولات ایران به بازار جهانی،اقتصاد ایران را از ورشکستگی نجات داد.اهمیت تجارت،دولتمردان را برآن داشت که تا به امور گمرک بیشتر توجه کنند و باوجود سرعت کم در ایجاد قواعد منظم برای تسهیل در امر تجارت،گمرک در روابط تجاری ایران جایگاه ویژهای یافت.
Machine summary:
"این عوارض یا گمرک داخلی جزو عمل حکام بود که به صورت مقاطعه به
گمرکی برای بازرگانان ایرانی وضع کرده بود،اما از برخی کالاها صدی دوازده و
همانگونه که بیان شد،عوارض گمرکی برای بازرگانان ایران در گمرک 2
درصد بود که برای حمایت از آنان طرحریزی شده بود،اما عوارض گمرکی داخلی
5 درصد است مالیات بیشتری بپردازند اما بازرگانان ایران پس از آنکه در بندر یا
حقوق و عوارض داخلی و شهری زیادتر میشد و مأموران گمرک بر تعدی خود
در ده نقطهء ایران دروازهء گمرکی برقرار بود که از آنجا کالاهای ایرانی به
شال کرمان هر من دویست دینار و کالاهایی که از بندرعباس به یزد میآمد دو هزار دینار گمرکی داشت(مهدوی و
مسئول گمرک یزد اجازه نداشت از کتیرا حقوق گمرکی بگیرد و چون
گمرک یزد اجاره داده میشد و نخست پرداخت اجاره به صورت اقساط
اشتری یکی از شرکای مستأجران گمرک یزد بود و چند سال هم به تنهایی
گمرکی میگرفتند که یکبار گمرک آن پرداخت شده بود و از پرداخت مالیات
این مسائل همیشه موضوع کشمکش میان بازرگانان و رؤسای گمرک بود.
در این دو سال گمرک یزد و عباسی یکی بوده باهم راه
قیمت گمرک یزد 25 هزار تومان است،یکی دیگر تفاوت جوازی است[منظور
مالیات گمرک یزد از سیستم خاصی پیروی نمیکرد اما از برخی کالاها که مصرف عام داشت،عوارض گمرکی گرفته نمیشد؛اگرچه گاهی
دلیل اصلی وجود گمرک در یزد کالاهای خارجی بود که در آن شهر مصرف
عوارض گمرکی یزد شایان توجه بود و با
سرای خواجه(محل گمرک یزد)،حجم زیاد کالا سبب شده بود که فقط کالاهای"