Abstract:
مصرف حامل های انرژی و افزایش کارایی آن در دنیای حاضر فعالیتهای اقتصادی را تحت تاثیر خود قرار می دهد؛ به طوری که می توان گفت روند شتابان توسعه اقتصادی و صنعتی در دهه های اخیر تا حدود زیادی متاثر از این امر است. در تنیجه، تجزیه و تحلیل رفتار مصرف حامل های انرژی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در پژوهش حاضر رفتار حامل های انرژی در ایران با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری (VAR) طی سال های 1346-1380 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. حامل های اصلی مورد مطالعه شامل فراورده های نفتی، گاز طبیعی و برق است که در مجموع، حدود 98.41% کل مصرف انرژی در کشور تشکیل می دهند. در این مقاله به بررسی تابع واکنش آنی، تجزیه واریانس و علیت گرانجری برای تحلیل مصرف حامل های انرژی پرداخته شده نتایج حاصل نشان می دهد مصرف حامل های انرژی در ایران چندان متاثر از تغییر در قیمت آنها نبوده و یا تاثیرپذیری آنها با گذشت زمان طولانی صورت می گیرد.
Energy consumption & economic activities in such a way that are highly correlated. Gas and electercity account for more than 98 percent of total energy consumption in Iran. In this paper an attempt is made to study the consumptions pattern of energy carriers in Iran، using Vector-Auto Regression and Granger Causality Test. The results indicate that price variable is not important determinant of the consumption pattern of energy carriers in the country. However، there are some tendeney to change the energy consumption on the long – run.
Machine summary:
"صلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران/سال هفتم/شماره /22بهار /1384صفحات 132-115 تحلیل مصرف حاملهای انرژی در ایران با استفاده از مدلخودرگرسیونبرداری(1346-1380) اسد الله جلالآبادی* شراره رخشان** تاریخ ارسال:1383/4/7 تاریخ پذیرش:1383/7/29 کیده {IBمصرف حاملهای انرژی و افزایش کارایی آن در دنیای حاضر فعالیتهای اقتصادی را تحت تأثیر خود قرارمیدهد؛بهطوری که میتوان گفت روند شتابان توسعه اقتصادی و صنعتی در دهههای اخیر تا حدود زیادی متأثراز این امر است.
در یک جمعبندی کلی این نتیجه حاصل میشود که رشد مصرف فراوردههای نفتی طیسالهای اخیر به دلیل جایگزینی گاز طبیعی(برای سوختهای قابل جایگزین)و نیز،افزایش قیمت رسمی فراوردههای نفتی کاهش یافته است.
. نتایج حاصل از آزمون مدل همانطور که در بخش قبل گفته شد،مصرف حاملهای انرژی در مقاله حاضر به صورتتابعی از مصرف همان نوع حامل باوقفه معین،قیمت واقعی نوع حامل،تولید ناخالص داخلیبه قیمت عوامل ثابت(سال 1369)و جمعیت فرض شده است.
به این ترتیب،مصرف هر حامل انرژی در دوره فعلی تابعی از متغیرهای مصرف همان حامل،قیمت واقعی حامل انرژی و تولید ناخالص داخلی واقعی(به قیمت ثابت 1369)در دوره قبلاست؛ضمن اینکه متغیر جمعیت نیز به صورت برونزا در مدل در نظر گرفته میشود.
باتوجه به آنچه که از جدول و نمودارهای مربوط به تجزیه واریانس حاصلشد،این نتیجه گرفته میشود که با گذر زمان خطای پیشبینی افزایش یافته و این امرناشی از تأثیر سایر متغیرها بر مصرف حامل انرژی موردنظر بوده است.
به این ترتیب،میتوان گفت به عنوان مثال باافزایش قیمت یک حامل انرژیحد اقل 2 سال طول میکشد تا میزان مصرف آن(مطابق قانون تقاضا)تغییر چشمگیری پیداکند و این به آن دلیل است که درجه جایگزینی بین حاملهای انرژی در ایران بسیار پاییناست که این مطلب با آزمون علیت گرانجری که زیربنای اساسی مدلسازی خودرگرسیونبرداری است،بررسی میشود."