Abstract:
روابط سیاسی ایران و روسیه در نیمهء دوم سدهء شانزده کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است و نویسندگان و مورخان روس و ایرانی بیشتر به روابط تجاری دو کشور پرداخته‌اند.
رقابت سه قدرت منطقه‌ای ایران،عثمانی و روسیه،در نیمهء دوم سدهء شانزده ابعاد وسیع‌تری به خود گرفته بود و این امر موجب نزدیکی استراتژیک موقت دو قدرت علیه یک قدرت دیگر می‌شد.در این بین،اتحاد ایران و روسیه علیه عثمانی و خان‌نشین کریمه،مسائل گرجستان،داغستان،آسیای میانه و هندوستان، مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر روابط ایران و روسیه در دورهء زمانی یادشده بودند.
اتحاد استراتژیک ایران،روسیه و گرجستان،با شرکت خانهای قزاقستان و خوارزم که توسط مغولهای هندوستان حمایت می‌شدند،به تجزیهء اتحاد بین عبد الله خان(خان بخارا)و عثمانی و سرانجام،پایان تسلط عثمانی بر ماورای قفقاز و شرق منجر شد.
Machine summary:
"1برای نمونه،با آنکه اتحاد دو کشور اهمیت زیادی در روابط دیپلماسی روسیه و ایران دورهء صفویه داشت،اما کمتر مورد توجه قرار گرفته است،چون این دو دولت در درجهء نخست،دارای علایق مشترکی مانند مبارزه با تهدیدهای امپراتوری عثمانی و متحدانش بودند که این دو کشور را به یکدیگر نزدیک می‌کرد.
این تقریظ بدون استناد به مدارک دیگر تهیه شده بود و به جز نظریه‌های نادرستی که دربارهء اهمیت مناسبات روسیه و ایران در نیمهء دوم سدهء شانزده مطرح شده بود،هیچ مطلب (*)برخی از اسناد اکنون در دسترس نیستند و تنها در آثار این مورخ وجود دارند.
بار دیگر در سال 1579 پاپ تصمیم گرفت اتحاد روسیه- ایران را علیه عثمانی سازمان دهد و بدین منظور حتی مسئلهء آشتی لهستان**با روسیه را مطرح (*)البته به جز فرانسه،انگلیس نیز که می‌کوشید با عثمانی علیه فیلیپ دوم متحد شود،در نیمه دوم سدهء شانزده، در ارتباط دوستانه‌ای با این کشور داشت.
وظیفهء چیکوف این بود که مذاکرات آغازشده در مسکو را دنبال کند و اخبار لازم دربارهء موقعیت داخلی و سیاست خارجی ایران را جمع‌آوری و به مسکو (*)روسیه در این هنگام به ظاهر در صلح با عثمانی بود،اما هنگامی که سپاهیان شکست‌خوردهء ترک و تاتار به ترک عقب‌نشینی کردند(1579-1578)،توسط نظامیان روس از شهر بیرون رانده شدند.
60به همین دلیل،شاه ایران نخست به عملیات مشترک علیه شمخال گرایش ناشن داد،اما در سال 95-1594 تغییر عقیده داد و برای مدتی شمخال را زیر حمایت خود درآورد61علت این امر را می‌توان ترس دولت ایران از قدرت‌یابی روسیه در شمال قفقاز و به ویژه گرجستان،دانست."
(
, 
, 
)
