Abstract:
در دهههای اخیر رویکرد کمی در قلمرو پژوهشهای تربیتی تسلط داشته است. رویکرد کیفی در حوزه پژوهش نیز در سالهای اخیر مورد توجه برخی پژوهشگران قرار گرفته است.علاوه بر این دو رویکرد،رهیافت دیگری را میتوان در زمینه پژوهشهای تربیتی مطرح کرد که در آن بر کاربرد ترکیبی رویکرد کمی و کیفی تأکید میشود.هدف از نگارش این مقاله،ارایه تبیین مختصری از دو رویکرد کمی و کیفی و تأکید بر کاربرد رویکرد ترکیبی در قلمرو پژوهشهای تربیتی است.در این راستا،پس از ذکر مقدمه،دو رویکرد کمی و کیفی و پارادایمهای زیربنایی هریک توضیح داده شده است.سپس،مؤلفههای اصلی دو رهیافت مذکور با یکدیگر مقایسه شده است.در قسمت پایانی،رویکرد ترکیبی که در این مقاله تأکید بیشتری بر آن شده است،مورد بحث قرار میگیرد.
Machine summary:
"علاوه بر این دو رویکرد،رهیافت دیگری را میتوان در زمینه پژوهشهای تربیتی مطرح کرد که در آن بر کاربرد ترکیبی رویکرد کمی و کیفی تأکید میشود.
یکی از چالشهای موجود در مسیر طراحی و اجرای پژوهشهای تربیتی این است که پژوهشگران در انتخاب و بهکارگیری رویکردهای پژوهش،تنها یکی از رویکردهای کمی یا کیفی را انتخاب و رویکرد دیگر را مورد استفاده قرار نمیدهند.
این نکته قابل انکار نیست که ماهیت مسأله در انتخاب رویکرد پژوهش نقش اساسی دارد،لکن آنچه معمولا در عرصه عمل اتفاق میافتد،انتخاب روشهای پژوهش بدون توجه کافی به ضرورت مناسب بودن روش برای بررسی مسأله پژوهش است.
در فلسفه عملگرایی بر این نکته تأکید میشود که پژوهشگر باید رویکرد یا ترکیبی از رویکردها را مورد استفاده قرار دهد که به بهترین شکل در یک موقعیت واقعی به کار میآید و به صورت دقیق و کاملتری به سؤالهای پژوهش پاسخ میدهد.
روشهای کمی و کیفی و ویژگیهای هریک از این دو رویکرد در منافع مختلف مورد مقایسه و بررسی قرار گرفته است.
ازآنجاکه بحث روشهای ترکیبی در حوزه پژوهشهای تربیتی،جدید است و به منظور آنکه پژوهشگران بتوانند به صورت روشن با چگونگی کاربرد این رویکرد در قلمرو پژوهشهای تربیتی آشنا شوند،در ادامه،چهار الگویی که توسط کرسول و همکاران(1996،ص 121-120)پیرامون وضعیتهای متصور برای کاربرد رویکرد ترکیبی در پژوهشهای تربیتی ارایهشده،مورد بحث قرار میگیرد.
در پایان،ذکر این نکته ضروری است که برای درک عمیقتر مسایل تربیتی،پژوهشگران، مؤلفان کتابهای روش تحقیق و اصحاب مجلههای علمی علوم تربیتی باید در راستای کسب جایگاه رویکردهای ترکیبی در عرصه پژوهشهای تربیتی تلاش نمایند."