"ادب و هنر معرفی کتاب آذربایجان و اران نوشته دکتر عنایت الله رضا،چاپ اول(ویرایش سوم به همراه عکس‌ها و نقشه‌های تاریخی آذربایجان)1385،ناشر:نشر هزار پروفسور عنایت الله رضا در این کتاب به یکی از مسایل مهم تاریخی معاصر می‌پردازد:مساله آذربایجان در دهه‌های آغازین سده‌ی بیستم میلادی،به دنبال سرخوردگی برآمده از شکست‌های دوران قاجار،که به جدا شدن سرزمین‌هایی از پیکر ایران در شمال و شرق کشور انجامیده بود،گروهی از سیاستمداران کشور"اران"در شمال رود ارس، کشور خود را"جمهوری آذربایجان"نامیدند.
این کار در آغاز،تنها شگفتی دولتمردان و دانشمندان ایران را برانگیخت و رفته‌رفته،نیت سیاستمداران ارانی که تحت تاثیر ترکیه‌ی عثمانی،پروژه‌ی جعل تاریخ برای ترکی زبانان قفقاز و آناتولی را پیش می‌بردند، روشن شد:ایشان می‌کوشیدند چنین وانمود کنند (تصویرتصویر) که سرزمین آذربایجان دوپاره شده و گروهی از آذربایجانیان که در جنوب رود ارس جای دارند،باید به همراه سرزمین خود،استان همیشه ایرانی آذربایجان،به کشور"اران"در شمال رود ارس، بپیوندند."
(
, 
, 
)
