Abstract:
حصیربافی در بسیاری از کشورهای جهان،به ویژه آن دسته از ممالکی که به مواد اولیه مورد نیاز این رشته دسترسی دارند،مرسوم و متداول است.فرآوردههای حصیری با توجه به تنوع و گوناگونی شکل،جزو آن دسته از صنایعی محسوب میشوند که جنبه هنری کمتر و کاربردی بیشتری دارند و عمدتا برآورندهی نیازهای مصرفی محلی و منطقهای بهشمار میروند.حصیربافی از جمله هنرهای سنتی و دستیای محسوب میشود که در اکثر نقاط روستایی ایران به روشهای مختلفی انجام شده و کاربردهای متفاوتی دارد.نقش بسیار مهمی صنایع دستی در اقتصاد خانوادهها،مراکز تولید،مواد مصرفی،روشهای بافت و ابزار مورد استفاده در حصیربافی استانهای یزد و گیلان از مواردی هستند که در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرند.برای بررسی موارد ذکر شده،سئوالاتی مدنظر میباشد.
1.محل پیدایش هنر حصیربافی،کدام منطقه است؟
2.قدیمیترین نمونهی حصیر ایران مربوط به کدام منطقه میباشد؟
3.حصیربافی چه ویژگیهایی دارد که آن را منحصر به فرد میکند؟
در این مقاله با توجه به اهداف و سئوالات ذکر شده،حصیربافی را براساس روش بافت،ابزار و نوع مواد به کار رفته و همچنین کاربرد و ویژگیهای آن در دو استان یزد و گیلان مورد بررسی قرار میدهیم.
Machine summary:
نقش بسیار مهمی صنایع دستی در اقتصاد خانوادهها،مراکز تولید،مواد مصرفی،روشهای بافت و ابزار مورد استفاده در حصیربافی استانهای یزد و گیلان از مواردی هستند که در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرند.
حصیربافی چه ویژگیهایی دارد که آن را منحصر به فرد میکند؟ در این مقاله با توجه به اهداف و سئوالات ذکر شده،حصیربافی را براساس روش بافت،ابزار و نوع مواد به کار رفته و همچنین کاربرد و ویژگیهای آن در دو استان یزد و گیلان مورد بررسی قرار میدهیم.
این هنر صنعت که به صورت فعالیتی خانگی در بسیاری از مناطق کشور رواج دارد و برخلاف بیشتر رشتههای صنایع دستی که زنان در زمستان و فصول فراغت از کار کشاورزی به آن میپردازند،بیشتر در فصول بهار و تابستان پررونق بوده و ضمن پرکردن اوقات فراغت زنان و دختران خانهدار و تأمین محصولاتی کاربردی که در زندگی خودشان مورد استفاده قرار میگیرد،در منطقه تولید خریدار دارد.
در گیلان نیز از دیرباز با وجود بسترهای مناسب،از جمله ذوق و سلیقه مردم منطقه و مواد اولیه فراوان صنایع دستی چون(چوب،ابریشم و خاک)رشتههای مختلف هنرهای سنتی رواج یافته است که میتوان آنها را به دستههای زیر تقسیمبندی نمود: رشتههای شاخص استان شامل:معرق،نگارگری،گلیمبافی،حصیربافی، البسه محلی،مرواربافی،خراطی،منبت،شالبافی،بامبوبافی،چادر شب بافی،چلنگری،حجاری،رشتی دوزی،سفال و چموش دوزی است که از این میان،سفال سقف،چادر شببافی،دارایی بافی و صندوق بالاکی،منسوخ شده یا تولید بسیار محدودی دارند.
بهطورکلی بیشتر دستبافتههای حصیری با استفاده از روش مارپیچ بافته میشود این روش نیز هم در یزد و هم در گیلان به خصوص برای بافت انواع کپو و سبد متداول است(تصاویر 9-18-19).