Abstract:
خاورشناسان همواره به سنتهای نقل حدیث بهعنوان عوامل مؤثر بر وثاقت و اعتبار تاریخی حدیث مینگریستهاند.بسیاری از ایشان میاندیشیند:بدلیل آرای برخی صحابه مبنی بر ممنوعیت و عدم جواز نگارش حدیث،نقل حدیث بنیادی شفاهی داشته و از اینرو در معرض تغییر و تحریف قرار گرفته است.در مقابل،اندیشمندان مسلمان با مدارک و مستندات فراوان ثابت میکنند برغم برخی مخالفتها،نگارش حدیث خیلی زود آغاز شده است.از سوی دیگر هارالد موتسکی،خاورشناس معاصر،با استفاده از روششناسی نوین در حدیث پژوهی نشان میدهد در قرون اولیهء اسلامی،سنتهای نقل حدیث، ترکیبی(شفاهی-کتبی)بوده و نمونههایی از کتابت حدیث در قرن اول قابل مشاهده است.
Machine summary:
"گلدتسیهر (1)- Muir,xxviii (2)- Muir,xxxii-xxxiv,Spremger,UberdasTradirionswesen,4-8,Dozy,82 (3)- Goldziher (4)-226-189/2, Goldziher,MuslimStudies (5)- 'Motzki,"introduction",xxix (6)- Goldziher,MuslimStudies,2/21-22 (7)- Goldiher,disputesoverthestatuesofHadith,57 میگوید:یکی از دلایل رد دیدگاه کسانی که تصور میکند حدیث در شکل اصیل آن نمیتواند مکتوب باشد و تنها به احادیث شفاهی است همانا انتخاب کلمهء متن است،زیرا متن یک واژهء پیش از اسلامی است و اصالتا برای متن حدیث وضع نشده است و در عربی کهن برای اشاره به آنچه نوشته شده به کار میرفته است (گلدتسیهر،مطالعات اسلامی،2/19-22)1.
او میگوید:من در تحقیقات خود دربارهء سنتهای نقل حدیث به این نتیجه رسیدم که علی رغم نقل غیررسمی حدیث به صورت شفاهی،از نیمهء دوم قرن اول با سازمان یافتن نظام آموزش،ضبط مکتوب احادیث نیز متعارف و معمول بوده است.
احادیث باقیمانده که حدود،3250 متن هستند در میان 100-200 منبع توزیع شدهاند که آنها نیز به نوبه خود در اسنادهایشان به سه منبع یا بیشتر مربوطند،این تصور که ابن جریج این حجم از مطالب ناهمگن را در خاطر نگهداشته و از حفظ نقل کرده باشد اصلا احتمال ندارد و خیلی بعید است.
برخی از دانشمندان اسلامی احادیث مربوط به منع از کتابت حدیث و جواز نگارش حدیث را اینگونه جمعبندی کردهاند که نهی پیامبر(ص)از کتابت حدیث مربوط به اوایل نزول وحی و مخصوصا به این دلیل بود که میترسیدند سخنانشان با قرآن مخلوط شود،ولی بعدها دیگر این نگرانی وجود نداشت و کتابت حدیث را جایز دانستند(السباعی،68؛صبحی صالح،20-22)این افراد اساسا این مسأله را مطرح میکنند که خواندن و نوشتن حتی پیش از اسلام در جزیره العرب بویژه در مکه رواج داشته است و دلیلی ندارد تصور شود حدیث پیامبر (ص)ثبت نمیشده است(همان،14-19)."