Abstract:
مقالهء حاضر با بررسی تفکر انتقادی،ضرورت آموزش تفکر انتقادی را در کلاس مورد تأکید قرار میدهد،همچنین به بررسی نگرش اسلام به تفکر پرداخته است.تفکر انتقادی چیست؟ چه اهمیتی در آموزش و یادگیری دارد؟رشد و آموزش تفکر انتقادی در کلاسهای درس چگونه است؟و چه کاربردهایی میتواند برای اولیای تعلیم و تربیت داشته باشد؟
این مقاله بر آن است تا پاسخگوی این پرسشها و برخی پرسشهای دیگر باشد.در این بررسی تعاریف مختلفی از تفکر انتقادی معرفی شدهاند.سپس،اهمیت تفکر انتقادی در آموزش و یادگیری،نظر اسلام در مورد تفکر و کاربردهای آن از دیدگاه اسلام و روانشناسی بررسی شده است.
Machine summary:
"تلاش برای تشویق شاگردان به بحث و تبادل افکار اساسا به منزلهء این است که کلاسهای درس به صورت محیطی پذیرنده درآید؛یعنی جایی که هم شاگردان و هم معلمان میتوانند احساس امنیت کنند و اعتماد به یکدیگر را افزایش دهند،چنین وضعیتی برای رشد تفکر انتقادی مهم است.
-آموزش مهارتها و روشهای تفکر انتقادی مستلزم بازاندیشی دربارهء نقش معلم به منزلهء سخنران است؛به عبارتی دیگر،معلمان باید محیطهای یادگیری مثبتی برای شاگردان فراهم آورند و این محیط از طریق جلب علاقه شاگردان،چالش فرایندهای فکری و ایجاد فضایی که در آن احتیاط و انفعالی بودن جای خود را به تفکر فعال و تبادل نظر میدهد،مساعد میگردد.
-معلمانی که صمیمانه میل دارند شاگردان را به فعالیتهای فکری تشویق کنند باید این نکته را به خاطر بسپارند که تفکر انتقادی امری نیست که معلم بتواند به دلخواه خود به شاگردان تحمیل کند،شاگردان در تلاش خود برای پذیرش انواع جدید تفکر،این فرایندها و چارچوبها را دگرگون میکنند؛بنابراین معلمان میتوانند از طریق تشویق به بحث،پرسشها و سایر روشهای مناسب برای تبادل فکری میان خود و شاگردان در کلاس،به این فرایند و سازندگی کمک کنند.
کلاسی که میزها معمولا در یک صف مستقیم پشت سر هم قرار دارند؛به طوریکه شاگردان میتوانند به راحتی معلم را ببینند،بدون اینکه قادر به دیدن همه همکلاسیهای خود باشند،با این فرض که این معلم است که منبع همهء چیزهای مهم است،جایی برای تفکر انتقادی نمیماند،معلم با قدری تلاش میتواند وضعیت کلاس را اصلاح و فضایی ایجاد کند که باعث تبادل افکار در بین شاگردان شود."