Abstract:
مطالعه،شناخت و تحلیل امکانات،توانمندیهای بالقوه و بالفعل و نیز تنگناهای موجود رد نقاط روستایی در راستای نیل به توسعه در این نواحی الزامی است،به طوری که این امر برنامهریزان را در ارایه و اجرای طرحهای توسعه روستایی یاری میرساند.هدف از این پژوهش سنجش و تحلیل سطوح برخورداری نواحی روستایی یاری میرساند.هدف از این پژوهش سنجش و تحلیل سطوح برخورداری روستایی شهرستان اردبیل به کمک روشهای علمی میباشد.به این منظور در راستای این تحقیق 21 متغیر در زمینه امکانات و خدمات بهداشتی-درمانی،زیربنایی،آموزشی و فرهنگی در سطح دهستان گردآوری شده است.در این مقاله از شاخص ناموزون موریس جهت سنجش سطوح برخورداری دهستانها استفاده شده و برای تحلیل نابرابریها در بین دهستانها از لحاظ شاخصهای مورد نظر روش ضریب اختلاف به کار گرفته شده است.نتایج بررسیها نشاندهنده اختلاف و نابرابری در سطوح برخورداری دهستانهای این شهرستان است.از مجموعه یازده دهستان در این شهرستان تنها سه دهستان در سطح برخوردار قرار دارند.همچنین بررسی و محاسبه ضریب اختلاف امکانات و خدمات نیز بیانگر عدم تعادل و نابرابری بیشتر در بین امکانات و خدمات زیربنایی در ناحیه مورد مطالعه است.
Machine summary:
"بر اساس این دیدگاه و از طریق سطحبندی مناطق روستایی،میتوان وضع برخورداری و میزان محرومیت و فقر را مشخص کرد که ارایه یک سلسله مراتب توسعهیافتگی مطلوب و یکپارچه از مراکز خدمات روستایی یکی از منافع حاصله آن است؛به گونهای که دسترسی به دامنه وسیعی از عملکردها برای تعداد زیادی از مردم فراهم شده و مقایسه سطح توسعه منطقه با سایر مناطق به منظور شناخت علل احتمالی توسعهنیافتگی امکانپذیر میشود،بدون اینکه در هرسکونتگاه تمامی آنها موجود باشد (Rindinelli,1998,p.
مواد و روشها به منظور سنجش و تحلیل سطوح برخورداری نواحی روستایی(در سطح دهستان) شهرستان مورد مطالعه با استفاده از روش اسنادی،به بررسی مبانی نظری مرتبط با موضوع پرداخته شده و سپس با توجه به اهمیت امکانات و خدمات و همچنین محدودیت دسترسی به آنها،21 متغیر شامل امکانات و خدمات زیربنایی،بهداشتی-درمانی و آموزشی فرهنگی جمعآوری شده که این اطلاعات و دادهها از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 اخذ شده است(جدول شماره 1).
جدول شماره 1:امکانات و خدمات مورد مطالعه در دهستانهای شهرستان اردبیل (به تصویر صفحه مراجعه شود) همچنین با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیای(نرمافزار Arc GIS )نقشه سطوح برخورداری دهستانها تهیه شده است.
جدول شماره 5:رتبه،ضریب و سطح برخورداری دهستانهای شهرستان اردبیل از لحاظ خدمات بهداشتی و درمانی (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ:نگارنده (به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشه شماره 3:سطوح برخورداری دهستانهای شهرستان اردبیل از لحاظ خدمات بهداشتی درمانی همچنان محاسبه ضریب اختلاف هریک از سه شاخص خدماتی مورد مطالعه نشان میدهد که شاخصهای زیربنایی با میزان 06/0 دارای بیشترین عدم تعادل و نابرابری در بین دهستانهای شهرستان اردبیل میباشد."