Abstract:
سیاست خارجی از آن حیث که به تنظیم مناسبات بازیگر در عرصهء روابط خارجیاش دلالت دارد،حوزهای متفاوت از سیاست داخلی ارزیابی میشود؛به همین دلیل است که بسیاری از تحلیلگران اقتضای ماهیت این حوزه از سیاست را نوعی عدم قطعیت میدانند که از پذیرش اصولگرایی سرباز میزند.نویسنده در مقاله حاضر با رویکردی متفاوت به سیاست خارجی میپردازد و تلاش دارد رویکرد اصولگرا در عرصهء سیاست خارجی را تبیین و تأیید کند. برای این منظور،نویسنده ضمن تعریف سیاست خراجی در ایران،به شناسایی ادوار مختلف تحول تاریخی آن از پیروزی انقلاب اسلامی تا زمان حاضر پرداخته و در این چشمانداز تاریخی نسبت به انتخاب مقطع دولت آقای احمدینژاد به عنوان یک مطالعهء موردی برای ارائهء مصادیق اصولگرایی همت گمارده است. تلاش نویسنده در این مقاله معطوف به شناخت ارکانی است که میتوانند نقش«اصول»را در عرصه سیاست خارجی ایفا کنند.لذا تأکید به گزارههای بنیادین در حوزهء اسلامیت،ایرانیت و آرمانهای انقلابی،اولویت یافته و نویسنده به بازتعریف این ارکان متناسب با فضای سیاست خارجی اقدام کرده است.
Machine summary:
"با این وجود،دیدگاه،قرائت و تفسیر اصولگرایی در خصوص مفاهیم و موارد زیر با سایر خردهگفتمانهای اسلامگرایی همسان و یکسان نیست و فرق دارد:رابطهء بین حاکمیت الهی و حاکمیت ملی در ساختار جمهوری اسلامی؛میزان نقش و وزن عنصر ایرانیت در تقویم و تکوین هویت ملی جمهوری اسلامی ایران؛نسبت و رابطهء بین منافع ملی و مصالح اسلامی؛چگونگی دستیابی به اهداف و آرمانهای فراملی انقلاب اسلامی ایران؛چگونگی استقرار نظم جهانی اسلامی در نظام بین الملل مبنی بر نظام دولت-ملت موجود.
41 گفتمان اصولگرایی که حول محور دال متعالی«عدالت»قوام و هویت مییابد و تمامی دالها و مفاهیم را براساس آن معنا و تعریف میکند،اهمیت و اولویت ویژهای برای تحقق و تأمین این هدف راهبردی انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی قائل است؛ چون نظم و نظام بین المللی مستقر و موجود را کاملا ناعادلانه،نامشروع و نامطلوب میپندارد.
این امر به معنای نپذیرفتن نظام سلطه و ناعادلانه جهانی موجود، مقابله و مبارزه با آن و تلاش برای اصلاح و تغییر ساختاری،هنجاری و نهادی آن است؛زیرا تحقق آرمانها و اهداف بلندمدت انقلاب اسلامی مستلزم اصلاح و تغییر نظم بین المللی مستقر و ابعاد سهگانهء نظام بین الملل معاصر است.
بر این اساس رئیسجمهور به متولیان دستگاه دیپلماسی کشور گوشزد و تاکید میکند که«مأموریت بزرگ امروز جمهوری اسلامی ایران اصلاح و تغییر ساختار مناسبات و روابط بین المللی در جهت منافع ملتها و ترسیم شرایط مطلوب است»؛چون به نظر وی حرکت برای تغییر شرایط نامطلوب،نامشروع و غیر صحیح حاکم بر روابط بین المللی خواسته و مطالبه همهء انسانهای مستضعف و صالح به ویژه ملت بزرگ ایران است."