Abstract:
در این مقاله،صحبت از حق غیر قابل انکار برای زوجه است که از صدر اسلام تاکنون مورد توجه بوده است و این حق را که در قرآن نیز به وجوب پرداخت آن اشاره شده،چیزی جز مهریه نمیباشد.آنچه در اینجا به آن خواهیم پرداخت،بررسی اینکه آیا حق زوجه نسبت به مهر ایجاد شده و این ایجاد حق به چه عواملی بستگی دارد،که پاسخ به این پرسش حدود حقوق زوجه را مشخص کرده و از بسیاری اختلافات که در بین علما در باب مهر وجود دارد،میکاهد.خواهیم گفت عوامل ایجادکننده حق زن بر مهر چه عواملی هستند؟عوامل ایجادکننده،عواملی هستند که به واسطه آن حق زن نسبت به مهر ایجاد شده،که این مهر میتواند مهر المسمی یا مهر المثل یا مهر المتعه باشد.در کنار عوامل ایجادکننده،عوامل استقرار مهمر نیز بررسی میشود که نقش این عوامل،از میان برداشتن تزلزلی است که این تزلزل،در نتیجه احتمال وقوع طلاق قبل از نزدیکی،در مالکیت زن نسبت به نصف مهر وجود دارد.خواهیم دید که نزدیکی گاهی عامل ایجادکننده این حق است و گاهی عامل استقرار این حق،حقی که در صورت شرط عدم مهر نیز، زایل نمیشود،چرا که الزام مربوط به تملیک مهر ناشی از حکم قانون است و ریشه قراردادی ندارد.در پایان هم به بررسی آثار این تفکیک خواهیم پرداخت،آثاری که از ایجاد حق زن بر مهر نشأت میگیرد و همچنین حدود اختیارات زوجه را بیان خواهیم نمود.
Machine summary:
"حال که حق زن نسبت به مهر ایجاد شده(به واسطه عقد نکاح صحیح)مسئلهای که مطرح میشود این است،به واسطه احتمال وقوع طلاق قبل از نزدیکی،احتمال بازگشت نصف مهر به (1)-محقق داماد،سید مصطفی،تحلیل فقهی حقوق خانواده،چاپ چهارم،بهار 72،نشر علوم اسلامی،ص 234.
حال این عوامل استقرار مهر،چه چیزهایی میباشند،باید در زیر بررسی شود:عوامل استقرار مهر نکتهای که قبل از بررسی این عوامل باید مطرح کرد این است که،آنچه مار در اینجا مورد مطالعه قرار میدهیم،عوامل استقرار نصف مهر است چرا که نصف مهر به واسطه عقد نکاح صحیح مستقر شده و همانطور که گفته شده احتمال بازگشت نصف مهر،به ملکیت شوهر وجود دارد و در نصف مهر تزلزل وجود دارد،در ضمن توضیحات زیرا این مطلب را بیشتر روشن میکنیم:1-نزدیکی قانون مدنی به صراحت متعرض این موضوع نشده است،ولی از ماده 1092 استنباط میگردد دخولی که باعث استقرار جمیع مهر میشود،جماع کردن است،چه در قبل باشد و چه در دبر و با خلوت کردن محض،حاصل نمیشود.
اگر قبل از عقد ازدواج،زوجه،زوج را از پرداخت مهر ابراء کند،هیچ اثری ندارد،چرا که طبق ماده 1102 قانون مدنی«همینکه نکاح بهطور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل یکدیگر برقرار میشود»و قبل از عقد نکاح برای زوجه هیچ حقی نسبت به مهریه وجود ندارد تا بخواهد از حقی که ایجاد آن منوط به وقوع عقد ازدواج است،در گذرد به عبارتی دیگر هنوز مالک چیزی نشده تا بتواند آن را ابراء کند."