Abstract:
دکتر شفیعیکدکنی از شاعران، محققان و ادیبان برجستهی ایران و شعر او مملو از مؤلفهها و اجزای فرهنگ، تمدن، دین، تاریخ و هنر ایرانی است که بسیاری از آنها نتیجهی توغل و تدقیق شاعر در فرهنگ، ادبیات و تاریخ ایران در طول سالیان متمادی بوده و ارتباط تنگاتنگ او با زبان فارسی، چه در مقام استاد و چه در مقام محقق ادبیات، تصویرهای شعری او را از پشتوانههای بسیار غنی برخوردار ساختهاست. در این مقاله، شعر دکتر شفیعیکدکنی را در 4 مقولهی اصلی زبان، دین، فرهنگ و تاریخ به همراه زیرمجموعههای هر یک بررسی کردهایم تا جنبههای مختلف عناصرایرانی را در شعرهای وی شناسایی کنیم.
Machine summary:
"در میان مجموعه شعرهای مختلفی که از شاعران معاصر وجود دارد، شعر دکتر شفیعیکدکنی از تمایز ویژهای برخوردار است و چنانکه اشاره رفت، این"رنگ" و " تشخص" علاوه بر دلبستگیهای شخصی شاعر به زبان، آیینها، ادبیات و فرهنگ ایران، نتیجهی توغل وی در اجزای گوناگون تاریخ و فرهنگ ایران است.
پس چه لزومی دارد که زبان فارسی، در شعر شاعری که زبان مادری و رشتهی تخصصیاش فارسی است، یکی از پایههای ملیت و یکی از عناصر ایرانی قرارداده شود؟جواب این پرسش بدین قرار است که در این بعد از بررسی، مقصود مشخص کردن این موضوع است که این شاعر در تصویرسازیهای شاعرانهی خود تا چه اندازه به زبان فارسی و روح آن وفادار مانده و باعث شده است که این زبان – که با انواع ترفندها از سیل بیامان حوادث و متجاوزان در طول تاریخ، جان به دربرده است – همچنان به زندگی خود ادامه دهد و خطرهایی که هماکنون از ناحیهی چندی این زبان را تهدید میکند، در شعر شفیعیکدکنی وجود نداشته باشد.
در یک کلام، دکتر شفیعیکدکنی تا چه اندازه زبان فارسی را حفظ و صیانت کرده و از توانمندیها و ظرفیتهای آن بهره جسته است و یا اینکه برعکس، با توجه به عصر ارتباطات و تبادلهای فرهنگی که بسیاری از شاعران معاصر نظیر شاملو، نادرپور، آتشی و حتی فروغ فرخزاد که در برخی از بنمایهها، تصویرها و زبان شعری مجذوب عناصر غربی و غیر ایرانی شدهاند، او نیز بدان سو گرایش یافته است؟ در بخش اول مقاله به این مبحث خواهیم پرداخت.
البته غیر از اینها، پارهای از اشعار او به صورت مثل درآمده و در زبان مردم رایج شده است که نگارنده در مقالهای دیگر به بررسی این نوع مثلها در شعر 12تن از شاعران معاصر پرداخته است."