Abstract:
کاغذ،بسته به ترکیب شیمیایی خود،اسیدیته،میزان رطوبت آن و رطوبت نسبی محیط،دما و نور موجود به وسیله میکروارگانیسمهای مختلفی مورد حمله و تخریب قرار میگیرد. زوالی که در کاغذ و سایر مواد مرتبط به آن از طریق عوامل بیولوژیکی پدید میآید،زوال یا فساد بیولوژیکی نامیده میشود.تا کنون بیش از 350 گونه قارچی به عنوان عوامل بیولوژیک مخرب اسناد کاغذی شناخته شدهاند. گونههای مختلف انواع قارچها و کپکها،معمولا لکههایی به اندازههای مختلف و اشکال نامنظم،گرد،مدور و غالبا به صورت هستهای و به رنگهای سیاه،قرمز،بنفش قهوهای،سبز و حتی بدون رنگ از خود برجای میگذارند.این لکهها از اسپورها و رشته یا هایفهای قارچها تشکیل شدهاند و به آسانی در محیط اطراف خود پخش میشوند و در این میان گونههای فراوانی به عنوان قارچهای تجزیهکننده سلولز مطرح میباشند و قادرند به کتابها آسیب رسانده و همچنین سلامتی کتابداران و مطالعهکنندگان آن کتب را به خطر بیاندازند. بالاترین درصد(حدود 60%)خسارت وارد بر کتابها توسط دو گونه قارچ آسپرجیلوس و پنیسیلیوم صورت میگیرد. برای رفع آلودگیهای میکروبی و قارچی،میتوان از راههای مختلفی از جمله ضد عفونی و ایجاد شرایط مناسب محیطی،کنترل رطوبت،نظافت و مراقبت دائمی توسط متخصصین اقدام نمود.
Machine summary:
"عوامل مساعد کننده رشد و تکثیر عوامل قارچی در کتابخانه: وجود گردو غبار بدلیل آنکه اسپورهای قارچ نیز ممکن است در آن موجود باشند و از طرف دیگر حاوی موادی است که برای برخی قارچها جنبه غذائی دارد،تهویه کم و نامناسب که سبب راسب شدن و تراکم اسپورهای معلق در هوا میشود،نور کم،با توجه به اینکه اکثر میکروارگانیسمها نسبت به اشعه ماوراء بنفش موجود در نور خورشید حساس میباشند،دمای بالا و نیز رطوبت نسبی بالا که شرائط را برای رشد و تکثیر اغلب میکروارگانیسمها تسهیل مینماید،استفاده از مواد نامناسب در ساخت و مرمت کتابها که خود ممکن است به اسپورهای قارچی آلوده باشند و یا اینکه محیط و بستر مناسبی برای رشد و تکثیر آنها مهیا نمایند و بالاخره اینکه رشد قارچها در کتب و اسنادی که بصورت فشرده در کنار هم قرار داده میشوند امری معمول و حتمی است اما کتب و اسنادی که در قفسهها با فواصل لازم و مناسب چیده میشوند معمولا خیلی کمتر مورد حمله قارچها قرار میگیرند.
علاوهبر این با توجه به رفتارهای متفاوت قارچها در برابر شرائط فیزیکی و شیمیائی محیط و میزانهای مختلفی از حساسیت و مقاومت آنها در برابر مواد شیمیائی لازم است عامل بیولوژیک ایجاد کننده آسیب در کاغذ حد اقل در سطح جنس قارچ یا باکتری(و در صورت لزوم تا سطح گونه)توسط میکروبیولوژیست شناسائی شده و با توجه به میزان حساسیت یا مقاومت آن در برابر عوامل شیمیائی یا روشهای فیزیکی مربوطه و نیز ارزیابی مضرات و فواید روش در نظر گرفته شده برای کاغذ و همچنین ملاحظات انسانی از منظر بهداشت و سلامتی اقدام به استفاده از آن کرد."