Abstract:
اکثر مورخان و مفسران مسلمان،از شیعه و سنی،واقعه مباهله در زمان پیامبر اسلام(ص) را روایت نمودهاند،اما در میان این گزارشها اختلافاتی مشاهده میشود.عمدهترین منبع تفاوتهای مذکور در تاریخگذاری آیه مباهله است.در قسمت نخست این تحقیق با بررسی گزارشهای منابع تاریخی و روایی،نزول آیه مباهله در سال سوم هجری،به همراه دیگر آیات سوره آل عمران،تأیید میشود،اما پس از بررسیهی تاریخی،نتیجه گرفته میشود امکان حضور اهل بیت(ع)در واقعه مباهله در همان سال مقدور نمیباشد، لذا با بررسی بیشتر نتیجه حاصل میشود که روای مشهور مباهله از باب تطبیق بر آیه مذکور بوده است نه از باب شأن نزول.در قسمت دیگر این نوشتار،پس از طرح اجمالی رویکرد اهل سنت،دیگاه دو تن از مفسران مشهور آنها که واقعه مذکور را مورد خدشه قرار دادهاند مورد بررسی و نقد قرار میگیرد.
Machine summary:
"برخی گفتهاند:ازدواج ایشان در سال اول هجرت یا سال سوم پس از؟؟؟احد بوده است ولی قول مشهور و قابل اعتماد همان سال دوم است(جعفر مرتضی،ج 5،ص؟6؟) برای پادشاهان آن عصر فرستاد،نامهای به هرقل،قیصر روم و نامهای به یزدگرد،کسرای ایران و نامهای به اصحمه،نجاشی حبشه و این جریان در سال ششم از هجرت بود و لازمه این حرف آن است که آیه مورد بحث هم در همان سال و یا قبل از آن سال نازل شده باشد و حال آنکه همین مورخین از قبیل طبری و ابن اثیر و مقریزی نوشتهاند که نصارای نجران در سال دهم هجری به رسول خدا(ص)وارد شدند و جمعی دیگر از قبیل ابی الفداء در کتاب البدایه و النهایه جریان را مربوط به سال نهم هجرت دانستهاند،نظیر ابی الفداء در این نظریه،سیره حلبی است و لازمه این تاریخ آنست که آیه هم در سال نهم هجرت نازل شده باشد.
»(طباطبایی،ج 3،ص 732) باید گفت گذشته از اشکال فوق المنار دچار نوعی تناقض است،از یک طرف می گوید این روایات ساخته دست شیعه است،از طرف دیگر میگوید: نهایت چیزی که از آیه استفاده میشود این است که خدای تعالی به رسول گرامی خود دستور داده کسانی را که از اهل کتاب در مورد عیسی(ع)بگومگو و جدال میکنند دعوت کند به اینکه با زنان و مردان و اطفال خود و مؤمنین هم مردان و زنان و اطفالشان یکجا جمع شوند و با ابتهال و تصرع از درگاه خدا بخواهند که از میان دو طایفه آن طایفهای را که درباره عیسی(ع)دروغ میگوید لعنت و از رحمت خود دور سازد و خبر ابن عساکر را در تأیید سخن خود ذکر میکند و بدنبال آن اضافه میکند"و الظاهر آن الکلام فی جماعه المؤمنین"(رشید رضا،ج 4،ص 223) جای تعجب دارد المنار که با آن شدت روایات مشهور مباهله را طرد مینماید،بدین راحتی چنین روایت ضعیفی را حمل بر صحت میکند و آن را کنایه از شرکت تمام مؤمنین در مباهله میکند."