Abstract:
خلیج فارس با توجه به منابع غنی نفت و گاز و ویژگیهای زیست محیطی یکی از مهم ترین مناطق راهبردی جهان به شمار می آید، اما هم زمان در معرض آلودگی و تخریب شدید قرار دارد. مقاله حاضر با توجه به دلایل گوناگون تخریب زیست محیطی منطقه، به بررسی آثار جنگها، تردد ناوها و کشتیها، توسعه میدانهای نفتی و احداث جزایر مصنوعی بر امنیت انسانی کشورهای ساحلی می پردازد. توجه به اصول حقوق بین الملل عمومی و آرای دیوان بین المللی دادگستری در زمینه مسئولیت بین المللی دولتها در قبال خسارت به محیط زیست، بخش دیگری از مقاله را تشکیل می دهد. بر این اساس، در پایان، راهکارهایی با عنوان «دیپلماسی محیط زیست میان کشورهای ساحلی و غیرساحلی» جهت حفظ منابع طبیعی خلیج فارس و امنیت انسانی ساکنان منطقه پیشنهاد شده است.
Given its huge oil and gas resources and environmental characteristics، the Persian Gulf is one of the most strategically important regions of the world، though at the same time it is exposed to excessive pollution and devastation، too. Considering various reasons for the region's environmental devastation، this paper deals with the impact of wars، warship navigation، expansion of oil fields and construction of artificial islands on human security in the coastal states. Another part of the paper addresses the principles of public international law and opinions of the International Court of Justice concerning international responsibility of states for any damage to the environment. On this basis، the author proposes certain solutions entitled environmental diplomacy among the coastal and other states for the protection of natural resources of the Persian Gulf and human security of regional populations.
Machine summary:
"تا زمانی که کشورهای ساحلی درخصوص رژیم ومقررات محیط زیستی مشخص در خلیج فارس تعامل و همکاری سازنده نداشته باشند وکشورهای غیرساحلی حاضر به پرداخت هزینههای آن نباشند،آلودگیهای نفتی ناشی از 21 مورد نشت نفت در جهان،7 مورد با بیش از 10 میلیون بشکه در این منطقه رخ داده است.
دیپلماسی محیطزیست میان کشورهایساحلی و غیرساحلی در ابعاد دوجانبه و چندجانبه از طریق راهکارهای زیر پیشنهاد میشود: -اشاعه فرهنگ حفاظت از محیطزیست دریایی در سه سطح مردم،حکومتها وسازمانهای فرا دولتی؛ -انعقاد یادداشت تفاهم همکاریهای زیست محیطی میان کشورهای ساحلی وغیرساحلی با هدف دستیابی و اشاعه یک گفتمان واحد و هماهنگ در قبال تهدیدهای مختلف تهدیدها فراتر از مرزهای ملی و منطقهای است،مقابله با آن را نیز نمیتوان تصور کرد محدودبه مرزهای ملی باشد و همکاری کشورهای ساحلی و فراساحلی در ابعاد دوجانبه و چندجانبهبرای حفاظت از محیطزیست خلیج فارس یک ضرورت است.
دیپلماسی محیطزیست میان کشورهایساحلی و غیرساحلی در ابعاد دوجانبه و چندجانبه از طریق راهکارهای زیر پیشنهاد میشود: -اشاعه فرهنگ حفاظت از محیطزیست دریایی در سه سطح مردم،حکومتها وسازمانهای فرا دولتی؛ -انعقاد یادداشت تفاهم همکاریهای زیست محیطی میان کشورهای ساحلی وغیرساحلی با هدف دستیابی و اشاعه یک گفتمان واحد و هماهنگ در قبال تهدیدهای مختلف زیست محیطی؛ -تقویت سازمانها و رژیمهای فعلی حفاظت از محیطزیست خلیج فارس مانند راپمی؛ -همکاری هماهنگ و متمرکز دولتهای منطقه با نهادهای بینالمللی محیط زیستیمانند سازمان بهداشت جهانی،سازمان بینالمللی دریانوردی،1برنامه محیط زیستسازمان ملل2و کمیسیون توسعه و محیطزیست سازمان ملل متحد با هدف کاهش هزینهها؛-ایجاد سازوکارهای قوی و کارآمد به منظور جلوگیری از بهرهبرداریهای نادرست ازمحیطزیست در طول جنگ و منازعات در منطقه خلیج فارس؛ -تاسیس کمیسیون جامع و مشترک حفاظت از محیطزیست خلیج فارس میانکشورهای شورای همکاری خلیج فارس،ایران و عراق و ایالات متحده آمریکا."