Abstract:
خداوند بر اساس حکمت بالغه خود، زن و مرد را از گوهری واحد خلق کرد و در بسیاری از جهات طبیعی و غریزی بین آن دو تفاوت هایی قرار داد. این تفاوت ها باعث شدکه حقوق و تکالیف زن و مرد در موارد متعددی یکسان نباشد.
زن در فقه اسلامی علاوه بر احکام مشترک، دارای احکام ویژه و اختصاصی برای خود می باشد. تفاوت احکام زن و مرد در مواردی موجب بروز شبهاتی در حوزه عدالت در تشریع احکام شده که بر فقهای عظام است به نحو مناسب در صدد رفع این شبهات برآیند.
در این مقاله ضمن بیان احکام فقهی مختص به زن و مرد، به بیان راه های دفع شبهات و اشکالات مربوط به این احکام می پردازیم.
Machine summary:
در این قسمت، احکام شرعی الزامی (وجوب و حرمت) مورد بررسی قرار گرفته، سعی شده است احکامی بیان شود که مشهور بین فقها باشد.
برای مثال، در مورد حکمت تفاوت دیه زن و مرد بیان شده که مرد مسئول اقتصاد خانه و خانواده خود است و بار نفقه و هزینههای دیگر را بر دوش دارد و پس از قتل او تعدادی افراد واجبالنفقه از او باقی میمانند که باید خسارت بیشتری دریافت دارند (مجلسی، 1379ش، ج104، ص326) و این مطلب ربطی به ذات زن و مرد ندارد، بلکه به لحاظ عوارض خارجی مرگ آنها و آثار آن بر خانواده است.
ir) در اجتهاد کارآمد لازم است شاخصههایی رعایت شود تا بتوان از این طریق در شرایط مختلف حکم شرعی را بر موضوعش منطبق نمود، به نحوی که فقه اسلامی بتواند جوابگوی بسیاری از شبهات وارده، از جمله شبهات موجود در مورد احکام زنان، باشد.
بنابراین، در مورد احکام منصوص تنها نکتهای که باید لحاظ شود، این است: آیا این حکم از احکام اختصاصی و برای شرایطی خاص است یا شامل تمامی زنان در تمامی ادوار و زمانها میشود؟ قرائن موجود در اطراف آیات و روایات، از جمله توجه به شرایطی که در آن شرایط، روایت بیان شده، میتواند در این زمینه به مجتهد کمک کند.
لازمه تغییر موضوع، تغییر احکام و تکالیف و حقوق مربوط به زنان میباشد، از اینرو، لازم است در مورد نقش زن و جایگاه او در اسلام و فقه اسلامی با مراجعه مجدد به ادله و با توجه به مقتضیات زمان و مکان به اجتهاد بپردازیم.