Abstract:
مقاله حاضر، در آغاز با توجه به برخی شواهد، ارتباط آیات در چارچوب سورههای قرآنی را تأیید کرده، آنگاه
پس از یاد کرد مهمترین وجوه و احتمالات در چگونگی ربط و پیوند آیات 19 - 16 از سوره قیامت با آیات قبل و
بعد از آنها، بر خلاف نظر مشهور در میان مفسران، یعنی معترضه بودن آنها، در این خصوص وجهی را تقویت میکند
که تصویری کاملا یکدست و یکپارچه از آن سوره به دست میدهد.
Machine summary:
"در روایتی دیگر که سعید بن جبیر از ابن عباس نقل کرده، شبیه همین مضمون آمدهاست: «کان رسول الله یشتد علیه حفظ التنزیل و کان اذا نزل علیه الوحی یحرک لسانه و شفتیه قبل فراغ جبرئیل مخافة أن لا یحفظ فأنزل تعالی: «لا تحرک به لسانک»(فخر رازی، 30/224، مشابه این مضمون را همچنین میتوان در ضمن روایاتی از کتاب صحیح البخاری، 1/61، 6/550 و 551 ملاحظه کرد)، فخر رازی پس از نقل این روایت، خود میگوید: «یاد کرد مطلب با ضمیر، هر چند که نظر به دلالت قرینه حالیه بر آن، مرجع آن قبلا ذکر نشده، جایز است، چنانکه در آیه نخستین سوره قدر نیز چنین است: «انا أنزلناه فی لیلة القدر».
چون به نظر می رسد در کنار هم نهادن آیات فوق و تحمیل یکی بر دیگری و استنباط معنای پیش گفته از آنها، خالی از تسامح نباشد، بلکه آنچه از تأمل در مدلول آیه به دست میآید، آن است که پیامبر اکرم (ص) مدخلیتی در اصل نزول و زمان نزول آیات نداشته است و از آنجا که در برخی مواضع و در پارهای حوادث (مانند ماجرای افک)، شتابآلوده و بیصبرانه، در انتظار تجدید نزول آیات بسر برده به امید آن که بدین وسیله از برخی تنگناها نجات یابد، خداوند متعال در ضمن آیه 114 از سوره طه، به گونهای لطیف، از این استعجال نهی کرده و فرموده است: «و لا تعجل بالقرآن قبل أن یقضی الیک وحیه و قل رب زدنی علما» (ترجمه: و در [نزول] قرآن پیش از آن که بر تو وحی شود، شتاب مکن و بگو: پروردگارا بر دانشم بیفزای) یعنی در این قبیل موارد، در پیشگاه الهی بایست و بی آنکه در دل و جان خویش ناشکیبی کنی، از خداوند طلب کن که بر[هدایت و [دانشت بیفزاید."