Abstract:
گونهگون خوانی قرائتهای چند گانة پارهای از واژههای قرآن، از مسائل و مباحثی
است که از دیرباز مورد توجه قرآن پژوهان بوده است و بحث و بررسیهای بسیاری دربارة
آن انجام گرفته است. با این همه هنوز این پرسش که «راز این گونهگون خوانیها در
چیست؟» پاسخی بسنده و قانعکننده نیافته است. نگارنده در نوشتاری که از پی میآید،
کوشیده است تا به این مسأله از دیدگاهی هنری بنگرد. وی پاسخ این پرسش را در یکی از
جلوههای هنری و بلاغی قرآن کاویده است و برای زمینهسازی و آشکاری بیشتر بحث، از
مسائل دیگری نیز چون اعجاز هنری قرآن، به کوتاهی سخن گفته است.
Machine summary:
"باری چنان که یاد شد، قراءات یعنی گونهگون خوانیهای پارهای از واژههای قرآن؛ اما این که این گونهگون خوانیها از کجا و چرا و چگونه به قرآن راه پیدا کردهاند، پرسشهایی است که از دیرباز از سوی قرآن پژوهان دربارة آنها بررسیهای بسیار انجام گرفته است و در بازنمایی آنها کتابها و رسالههای بسیار نوشته شده است و هنوز هم پیجویی و پژوهش دربارة آنها چه به گونة جداگانه و تکنگاری و چه به __________________________________ [1].
در جای خود آشکار شده که ساختار زبانی و اسلوب بیانی قرآن کریم آن چنان بهنجار و استوار است و از چنان هندسة سنجیده و حساب شدهای برخوردار است که نه میتوان واژه یا حرفی بر آن افزوده یا از آن کاست و نه میتوان چینش واژهها را دستکاری کرد و نه میتوان واژهای را با واژة هم معنی یا هم خوان دیگری ـ حتی اگر آن واژة هم معنی یا هم خوان در جاهای دیگر قرآن به کار رفته باشد ـ جایگزین کرد و نه میتوان هیچ گونه دست کاری دیگری در ساختار آن روا داشت مگر این که پارهای از زیباییها و ظرافتهای بلاغی و هنری و یا پارهای از لطائف و نکتهها و توانهای معنایی و درونی آن از دست برود.
اگر گونهگون خوانی در شعر حافظ و دیگران یک شگرد شیرین و یک ویژگی برجستة هنری است و نشانی از والایی و برتری بلاغی و بیانی چنان سخنانی دارد میتوان گونهگون خوانیهای قرآن را نیز در جلوههای برین و برتر هنری و بلاغی این کتاب شگفت شمرد و این شیوه را دست کم یکی از پاسخهای پرسش پیش گفته دربارة اختلاف قرائتها دانست."