Abstract:
ربط یکی از مباحث مهم نظام‌های ذخیره و بازیابی است.هرچند که ربط امری نسبی به نظر می‌رسد،تلاش برای افزایش ربط یعنی تطابق بین پرسش کاربر و پاسخ نظام‌های بازیابی همچنان ادامه دارد.متخصصان این حوزه برای ارتقای میزان ربط پاسخ نظام‌های ذخیره و بازیابی.مدل‌هایی را طراحی و ارائه داده‌اند.این مدل‌ها به دو گروه عمدهء سنتی و مدرن تقسیم می‌شوند که هر گروه خود چندین مدل را دربر دارد.پیروی از هرکدام از مدل‌ها مزایا و محدودیت‌هایی را به دنبال دارد.در مقالهء حاضر روند شکل‌گیری و پیشرفت مدل‌های بازیابی و تأثیر هرکدام از آنها بر میزان ربط مورد توجه قرار گرفته و مزایا و معایب هرکدام از آنها شریح شده است. سپس با استنتاج کلی از مدل‌های بازیابی و طرز عملکرد آنها،فصل مشترک و پیشبردی مدل‌های موجود در راستای ارتقای ربط مورد بررسی قرار گرفته است.در پایان طی نتیجه‌گیری از مطالب، پیشنهادهایی در مورد به کارگیری مدل‌های بازیابی در نظام‌های ذخیره و بازیابی با هدف افزایش ربط ارائه گردیده است.
Machine summary:
"تأثیر مدل‌های بازیابی اطلاعات بر میزان ربط محمد حسن‌زاده1 مقدمه نظام‌های اطلاعاتی در طول تاریخ پیدایش خود به دنبال این هدف بوده‌اند که میزان انطباق خواستهء کاربران و مدارک ارائه شده به عنوان نتایج جست‌وجو را افزایش دهند.
com مدل‌های بازیابی اطلاعات و سیر تحول آنها مدل بازیابی اطلاعات عبارت از مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها یا بازنمون‌های منطقی مربوط به مدارک موجود در یک مجموعه(مثلا یک پایگاه)و نیازهای اطلاعاتی بیان شدهء کاربران است که تحت چارچوبی خاص با یکدیگر ارتباط یافته و در قالب نتایج جست‌وجو ارائه می‌گردند(بایزا-ییتس1و ریبیریو-نتو2،9991،ص 32).
مزایای مدل برداری عبارتند از:1)وزن‌دهی و ارائه برداری از اوزان مربوط به کلیدواژه‌های عبارت پرسش و مدارک موجود در مجموعه،موجب سادگی در تشخیص میزان تشابه میان این دو مجموعه شده و در نتیجه،عملکرد بازیابی ارتقاء می‌یابد.
کاربر پرسشی را مطرح می‌کند و نظام بازیابی پس از اخذ پرسش کاربر با استفاده از الگوریتم‌های خاص خود به تطبیق عبارت پرسش با مدرک موجود می‌پردازد؛سپس، (در مدل‌های برداری و احتمالی)با وزن‌دهی به واژگان،آنها را براساس میزان ربط رتبه‌بندی می‌کند و نتایج نهایی را برای کاربر نمایش می‌دهد.
4. ساختار داخلی متن مدرک موجود را به عنوان مؤلفه‌ای یاری‌دهنده برای افزایش ربط و حتی تطبیق تصورات ذهنی کاربر و بازیابی مدارک مرتبط مورد استفاده قرار داده‌اند(مدل‌های ساختاریافته).
اما سایر مدل‌ها تا حدودی همهء مراحل را به صورت خودکار همراه با محاسبهء بسامد واژگان و یا ساختار محتوایی مدارک و عبارت پرسش انجام می‌دهند(البته همان‌گونه که در جدول 1 مشاهده می‌شود در برخی از مدل‌ها مانند مدل‌های مروری با توجه به اینکه خود کاربر به مرور می‌پردازد ممکن است بازخورد مستقیم انجام پذیرد ولی در مدل‌های بازیابی عمومیت ندارد)."
(
, 
, 
)
