Abstract:
«انسان» از دیرباز مورد توجه اندیشمندان بوده و موجب به وجود آمدن علوم مختلفی شده است. این علوم در طول تاریخ دچار تطورات و دگرگونیهایی شدهاند. علمالنفس سنتی و مردمشناسی مدرن، دو دانش با دو رویکرد کاملا متفاوت ناظر به همین مسئله هستند. اما شکاف محتوایی بین این دو دانش، به صورت ناگهانی به وجود نیامده، بلکه در دوران روشنگری همجهت با انقلاب کپرنیکی در ساحت فلسفه تغییراتی نیز در روش شناخت انسان نیز به وجود آمد که میتوان نمونه بارز آن را در کتاب «انسانشناسی از منظری پراگماتیک» دید. این مقاله با رویکرد تحلیلی و نظری در پی مقایسه انسانشناسی کانت و ارسطو است. حاصل آنکه کانت در انسانشناسی سعی در تبیین طبیعت انسان از نگاهی پراگماتیک دارد و طبیعت انسان را به وجوه اجتماعی آن، مانند تمدن، جامعهپذیری، تربیت و... گره زده و میکوشد تبیین جامعی از وجوه فردی و جمعی انسان ارائه دهد. رویه کانت بر خلاف سنت علمالنفسی، به هیچ وجه ذاتگرایانه نبوده و دقیقا مرحله واسطی بین این سنت و علوم انسانی مدرن به حساب میآید.
Machine summary:
"پراگماتیک به معنای مفید: عنوان «انسانشناسی پراگماتیک» تنها به دانش ما از طبیعت انسانی تا جایی که نتیجه افعال انسانها باشد اشاره ندارد، بلکه دانشی است متناسب با هدف به کارگیری آن در عمل و یکی از وجوهی که کانت بر آن در انسانشناسی پراگماتیک تأکید میکند نیز به کارگیری دیگران در راستای اهداف خویشتن است.
طبیعت انسانی، آنگونه که کانت آن را تبیین میکند، متمایل است تا این آمادگیها را یکی پس از دیگری و براساس آمادگیهای قبلی گسترش دهد و به همین دلیل است که اخلاقی شدن نوع انسانی به دست نمیآید، مگر آنکه مرحله تمدنسازی محقق شده باشد و تمدنسازی به دست نمیآید، مگر آنکه انسانها به تشکیل دادن نوعی فرهنگ اقدام کرده باشند و فرهنگ نیز وابسته به توسعه انضباطیافته هوش افراد در علوم و هنر است.
236 تفاوت دوم یکی دیگر از نکاتی که در انسانشناسی پراگماتیک بر روی آن تأکید شده است و میتوان ریشههای آن را در نقد اول نیز مشاهده کرد، مسئله جوهر بودن یا نبودن نفس انسانی است؛ چراکه نفس در نظر ارسطو بالضروره جوهر است، 237 در حالی که کانت این مسئله ـ جوهر بودن یا نبودن نفس ـ را از مغالطات میداند.
, Kant's Pragmatic Anthropology It's Origin, Meaning, and Critical Significance, Cambridge University Press, 2006.
, Kant and the Problem of Human Nature, In Brian Jacobs and Patrick Kain (eds.
Wood, "Kant and the Problem of Human Nature", in Brian Jacobs and Patrick Kain (eds.
Wood, "Kant and the Problem of Human Nature", in Brian Jacobs and Patrick Kain (eds."