Abstract:
در این مقاله به تبیین حذف حروف اضافهی فضایی قبل از عناصر مکان نما در گونهی محاورهای فارسی معاصر تهران و مقایسهی دو فرضیه،در این خصوص میپردازیم.در فرضیهی نخست،صرف وجود حشو معنایی بین حرف اضافهی فضایی و عنصر مکاننما،عامل امکان حذف حرف اضافهی فضایی انگاشته میشود.در فرضیهی دوم،حذف حروف اضافهی فضایی قبل از عناصر مکاننما به دو عامل وجود اشتراک معنایی بین حروف اضافهی فضایی و عناصر مکاننما و همچنین طبقهی معنایی فعل،وابسته است.در حمایت از فرضیهی دوم،ابتدا نشان میدهیم که صرف وجود حشو معنایی بین حروف اضافهی فضایی و عناصر مکاننما نمیتواند تمامی موارد حذف حروف اضافه را قبل از عناصر مکاننما تبیین نماید.آنگاه با استفاده از آرای تیلر و ایوانس(2007)و برمبنای طبقهبندی معنایی سه گانه آنها از عناصر فضایی،نشان میدهمی که امکان حذف این حروف اضافه قبل از عناصر مکاننما،علاوه بر وجود اشتراک معنایی بین حرف اضافهی فضایی و عنصر مکاننمای بعد از آن،به طبقهی معنایی فعل نیز وابسته است.
Machine summary:
"آنگاه با استفاده از آرای تیلر و ایوانس(7002)و برمبنای طبقهبندی معنایی سه گانه آنها از عناصر فضایی،نشان میدهمی که امکان حذف این حروف اضافه قبل از عناصر مکاننما،علاوه بر وجود اشتراک معنایی بین حرف اضافهی فضایی و عنصر مکاننمای بعد از آن،به طبقهی معنایی فعل نیز وابسته است.
بنا به نظر صادقی، (گفتوگوی شخصی)ساختار حروف اضافهی گروهی نشانگر وجود یک تحول در زمانی در زبان فارسی است؛چراکه مطالعات در زمانی نشان میدهد ابتدا حروف اضافهی ساده به تنهایی برای بیان مفاهیم فضایی به کار گرفته میشد،سپس به تدریج بعد از حروف اضافهی ساده،از عناصر مکاننما نیز استفاده شده است.
(صادقی،8531:97)2 در این میان تنها ابو الحسی چیمه باتوجه به نقش حشو معنایی بین حرف اضافه و عنصر مکاننما در جایگاه عامل حذف حروف اضافهی قبل از عناصر مکاننما درصدد تبیین این پدیدهی زبانشناختی برآمده است(ر.
شکل شمارهی 8:صحنهی متعارف عناصر مکاننمای«بیرون»و«خارج»(تیلر و ایوانس،7002:102) (به تصویر صفحه مراجعه شود) در این بخش،نشان دادیم چگونه برمبنای آرای تیلر و ایوانس با استفاده از سه معیار معنایی محور عمودی،جهتمندی پیکر و زمینه و زمینهی محدود میتوان عناصر فضایی را در زبان فارسی،به سه طبقهی معنایی،طبقهبندی کرد.
خلاصهی این طبقهبندی در جدول شمارهی 2 آوردهشده است: جدول شمارهی 2:طبقهبند عناصر فضایی در زبان فارسی در چارچوب آرای تیلر و ایوانس (به تصویر صفحه مراجعه شود) طبق جدول شماره 2،جایگاه مکانی پیکر در سایر عناصر مکاننما،صرفا برمبنای فضای تقسیم شده در رابطه با زمینه برمبنای یکی از محورهای سهگانهی محور عمودی، جهتمندی و یا زمینهی محدود،نشانهگذاری میشود؛درحالی که نشانهگذاری جایگاه مکانی پیکر در عناصر مکاننمای«بالا»و«پایین»،برمبنای دو معیار محور عمودی و جهتمندی صورت میگیرد."