Abstract:
قرآن کتاب آسمانی است که برای هدایت مردم نازل شده و از این هدایت،به خروج از تاریکی به سوی نور تعبیر شده است؛درعینحال معجزه پیامبر اسلام(ص)نیز میباشد.بنابراین هدایت و سعادت انسانها در پرتو شناخت و عمل به قرآن امکانپذیر است.نگاهی اجمالی به قرآن مبین آن است که سراسر آیههای قرآنی سرشار از طرح موضوعهای فرهنگی،عوامل اعتلا و انحطاط فرهنگی در جوامع میباشد.بنابراین بر هر مسلمانی واجب است که با تأسی به قرآن،درسهای اعتلای فرهنگها و عوامل سقوط و تنزل فرهنگی را فرا گیرد و در جهت تعالی و تکامل جوامع اسلامی به کار برد.امروزه یکی از مسائلی که دامنگیر جوامع اسلامی و بهخصوص جوانان شده،تقلیدهای نسنجیده از فرهنگ غربی،از خود بیگانگی و کمرنگ شدن هویت دینی است.چرا جوامع اسلامی تا به این حد دچار بحران فرهنگی شدهاند؟بهراستی در برابر انحطاط فرهنیگ جوامع اسلامی و بهویژه جوانان چه باید کرد؟قرآن کریم و آموزههای دینی،جوامعی که با انحطاط فرهنگی روبرو شدهاند را چگونه ترسیم میکند؟ باتوجه به جایگاه بلند قرآن و اهمیت فرهنگ در اسلام،شناسایی عوامل،عودها و بازدارندههای انحطاط فرهنگی از منظر قرآن اهمیت بهسزایی دارد؟چرا که در عصر حاضر مراجعه به آموزهها و تعالیم الهامبخش قرآن،جوامع اسلامی را از تهاجم فرهنگی در امان میدارد.این مقاله در راستای ریشهیابی انحطاط جوامع بشری و مصادیق آن و چگونگی درمان چنین دردی از دیدگاه قرآن و آموزههای دینی تدوین شده است.بیشک تصویر جوامعی که در گذشته،مسیر انحطاط فرهنگی را پیمودهاند و به سرانجام شوم آن دچار شدهاند،به منظور عبرتآموزی پیروان وحی الهی،صورت گرفته است.روش پژوهش در این مطالعه تحلیلی-توصیفی است.
Machine summary:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود)مقاله بررسی و تبیین انحطاط فرهنگی از دیدگاه قرآن و آموزههای دینی و ارائه راهکارهای عملی مأخوذ از آن تاریخ دریافت مقاله:98/4/6 تاریخ تأیید مقاله:98/6/82 محسن ناظم بکائی* محمد حسین مردانی نوکنده** محمد نوروزی*** چکیده قرآن کتاب آسمانی است که برای هدایت مردم نازل شده و از این هدایت،به خروج از تاریکی به سوی نور تعبیر شده است؛درعینحال معجزه پیامبر اسلام(ص)نیز میباشد.
این مقاله بر آن است که با بررسی و تحقیقی در قرآن و آموزههای دینی به این پرسشها پاسخ دهد که سنن الهی در مورد انحراف فرهنگی جامعههای پیشین،چگونه تحقق یافته است؟چگونه جامعهای مورد لطف و تأیید آفریدگار مهربان قرار گرفته و سعادتمند میشود؟با چه ضوابطی و قوانینی،امواج انحطاط فرهنگی،جامعه را در گرداب قهر خویش فرو میبرد؟ چه عواملی موجب میشود که مسلمانان پس از یک دوره عزت و رشد فرهنگی،به سیر قهقرایی گرفتار شده و جامعه را به سمت انحطاط فرهنگی بکشانند.
این فرهنگ زشت در دو آیه قرآن منعکس شده است: «ألهاکم التکاثر*حتی زرتم المقابر» تفاخر به بیشتر داشتن،شما را غافل داشت تا کارتان به گورستان رسید(تکاثر،2-1)وقتی مردمان یک جامعه به رشد فکری و فرهنگی دست مییابند،افتخارات آنان جلوههای الهی و انسانی پیدا میکند و آنگاه که در زمینه فکر،اندیشه و ایمان به پستی گرایش مییابند،به چیزهایی افتخار میکنند که هیچ ارزش حقیقی و عقلانی ندارد و مانند مردم جاهلیت به اموری بر دیگران فخر میفروشند که هیچ ارزشی ندارد.
6. عوامل بازدارنده آسیبها و انحطاط فرهنگی قرآن کریم،افزون بر تبیین جلوههای انحطاط فرهنگی،به اراده راهکارهایی برای جلوگیری از بروز آن در جوامع میپردازد و در مقابل فرهنگی که براساس بیشن امانیستی و لیبرالیستی که انسان را به آزادی بدون قیدوبند دعوت میکند-انسان را به سوی بهترین زندگی دنیوی و آخرتی فرا میخواند و عوامل مهمی را در این زمینه یادآور میشود: 1-6."