Abstract:
نظریهء گایا در دو دههء گذشته زمینهء ایجاد مباحث جدید به‌ویژه در ما هیت و فلسفه علوم محیطی،زمینه‌های مدل‌سازی و مطالعات پیشرفته در اقلیم‌شناسی را فراهم کرده است.نظریهء گایا موجب پیدایش گروه‌هایی از هواداران متعصب محیط زیست به‌ویژه اکوفیمینیسم‌ها را که اعتقاد دارند بشر هرگز نباید نظم طبیعی زمنی را دستکاری کرده و یا جزئی از آن را تغییر دهد،شده است.براساس نظریهء گایا،کل موجود چیزی بیش از اجزای آن است و نمی‌توان صرفا با نظر به تک‌تک اجزاء دربارهء کل و مجموع نیز آگاهی پیدا کرد،بلکه برای شناخت کل باید رهیافتی کل گرایانه در پیش گرفت.این رهیافت که با رهیافت‌های فرد گرایانه یا انسان گرایانه تفاوت دارد،برای سایر اجزای موجود در طبیعت نیز حرمت و منزلت قائل می‌شود و بر این نکته تأکید دارد که تعامل ساختارهای زنده تنها در چارچوب محیطهای مادی واز طریق عوامل مادی صورت نمی‌گیرد بلکه در این میان عوامل غیر مادی نیز نقش بازی می‌کنند.دو نکتهء مهم که در این نظریه بر آن تأکید بسیار می‌شود،عبارت است از اینکه تداوم ثبات و پایداری و بقای زیست‌بوم‌های موجود در کرهء زمین در گرو موجودیت حد و مرزهای معین است و دوم آنکه موجودات زنده‌ای که با محیط زیست خود به خوبی تعامل می‌کنند و در نوعی همزیستی مسالمت‌آمیز و سازنده با آنها به سر می‌برند،بهرهء زیادی عاید نسل‌های بعدی خود می‌سازند و فرزندان خویش را از شانس بقای بالاتری بهره‌مند می‌سازند.
Machine summary:
"(lovelock,1979) گایا و اکوفمینیسم در عصر جدید نظریه گایا از همان اوائل با استقبال گروه‌های اکوفمینیست،مواجه شد که اساس و فلسفهء وجودی خود را بر این پایه که "زن همچون زمین غذا تولدی می‌کند و همچون گیاه می‌تواند با دانه بارور گردد و مثل طبیعت مورد چپاول و غارت قرار می‌گیرد و مانند طبیعت نیاز به احترام و مراقبت دارد"استوار کرده است.
(peterson,2000) الف-نظریهء گایا و تفسیر آنتروپی در سیستم اقلیم آیا می‌توان رفتار سیستم‌های پیچیده،از سلول‌ها گرفته تا تغییرات آب و هوای سیاره را با استفاده از این ایده توضیح داد که هدف نهایی همه این سیستم‌ها تولید بالاترین میزان بی‌نظمی است؟در اواسط دهه 0791 رابطه‌ای تازه میان محققانی که در زمینهء سیستم‌های آب و هوایی و تغییرات جوی کار می‌کردند و مدل‌سازان رایانه‌ای شکل گرفت.
در 8991 پژوهشگران دانشگاه«وسترن»استرالیا با ساخت یک مدل«جهان گل مینایی»، (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل شمارهء 2-الف)نقش درجه حرارت در میزان رشد و پراکنش گل‌های مینا،ب)تغییرات جمعیت جانوری(روباه و خرگوش)در ارتباط با تغییر پوشش گل‌های مینایی (ackland,2004) نشان دادند که توانایی تکامل داروینی موجودات برای سازش با محیط، فرآیندهای گایا مانند را غیرضروری می‌سازد:حیات به سادگی در اثر کنار آمدن با شرایط متغیر محیط تکامل یافته است.
مباحث فلسفی علوم محیطی به‌ویژه مباحث فلسفی اقلیم‌شناسی(که طی آن اقلیم شناسان مدعی برتری دانش اقلیم‌شناسی بر دیگر علوم محیطی هستند)عمدتا براساس این گفته از لاولاک واضع نظریهء گایا دور می‌زند که می‌گوید:«جو را می‌توان به منزلهء لاک یا صدف حلزونی در نظر گرفت که زنده نیست اما از سلول‌های زنده ساخته‌شده و منشأ زیستی دارد و حلزون را در برابر محیط دستخوش تغییر محافظت می‌نماید."
(
, 
, 
)
