Abstract:
اگر بیابانزایی را تخریب اراضی در مناطق خشک،نیمهخشک و نیمهمرطوب خشک تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و فعالیتهای انسانی بدانیم.شناخت ناهنجاریهای اقلیمی موثر در تشدید شرایط بیابانی که موجب فاصلهگرفتن شرایط اقلیمی در محدوده زمانی و مکانی خاص از شرایط نرمال درازمدت میشود به عنوان عامل اصلی یا زمینهساز تشدید فعالیتهای انسانی امری ضروری است.به این منظور و با استفاده از دو عنصر اصلی تشکیلدهنده ساختار اقلیم(دما و بارش)در منطقه خضرآباد و با استفاده از آمار بلندمدت ایستگاه سینوپتیک یزد از سال 1956 تا 2005 تغییرات بارش،تعداد روزهای بارانی،دما،تعداد حد اکثر و حد اقل دما و خشکسالی به صورت روندی و در دو دوره 25 ساله به صورت مقایسهای بررسی و تحلیل شده است.نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که در 25 سال منتهی به سال 2005 همراه با کاهش بارش،تعداد روزهای بارانی افزوده شده و نقش موثر بارش با توزیع مقدار کمتری از آن در تعداد روزهای بیشتری از سال کاسته شده است.افزایش دما و به دنبال آن ظرفیت رطوبتی جو،شرایط را برای تبخیر فراهم نموده است.کاهش فاصله دمای حد اکثر و حد اقل نشانههایی از گرمترشدن منطقه و افزایش شرایط خشکی است.همچنین نتایج نشان داد که تغییرات عناصر مورد بررسی به نفع شرایط بیابانی بهطور مستقیم و یا فراهمنمودن زمینه تشدید این شرایط به علت فعالیتهای انسانی از طریف فشار بر منابع آب و پوشش گیاهی است.
Machine summary:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 1-نمودار روند بارش سالانه در دوره زمانی 5002-6591 به منظور شناخت تغییرات بارش و تشدید شرایط خشکی به عنوان عامل زمینهساز بیابانزایی در سال های اخیر با استفاده از دو زمان 52 سال به صورت دورهای نیز مقایسهای از سال 6591 تا سال 5002 به شرح شکل 2 انجام و تجزیه و تحلیل آماری صورت گرفت و نتایج زیر به دست آمد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 5-نمودار روند بارش فصلی زمستان در دورهی زمانی 5002-6591 به منظور شناخت بهتر تغییرات بارش فصلی زمستان در دورهی آماری 52 سالهی منتهی به سال 0891 با میانگین 92/84 میلیمتر ضمن کاهش بارش نسبت به میانگین شاهد روند افزایشی بوده و در 52 سال منتهی به سال 5002 با میانگین 03/83 میلیمتر ضمن افزایش 7 درصدی بارش که به علت بارشهای سنگین در ابتدای دوره است نسبت به گذشته روندی کاهشی به شرح شکل 6 دارد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 7-نمودار روند بارش فصلی بهار در دورهی زمانی 5002-6591 آشکارسازی تغییرات بارشهای بهاری در دو دوره 52 ساله به شرح شکل 8 به صورت مقایسهای نشان داد که این بارشها در 52 سال منتهی به سال 0891 با میانگین 62/62 میلیمتر دارای روندی صعودی بوده و در 52 سال منتهی به سال 5002 با میانگین 32/69 میلیمتر دارای روندی نزولی است و این امر نشاندهنده این موضوع است که میزان بارش های بهاری در دورهی اخیر در حدود 9 درصد نسبت به 52 سال گذشته کاهش یافته است."