Abstract:
شاخصهای توسعه،عمدهترین معیار برای هدفگذاری،برنامهریزی و ارزشیابی طرحهای توسعه روستایی به شمار میآیند.با بهرهگیری از این معیارها میتوان میزان پیشرفت و یا تاثیر طرحها و پروژههای توسعه روستایی را در رسیدن به اهداف ارزیابی نمود.خلأ موجود در این زمینه باعث گردیده است تا تدوین برنامههای توسعه به دور از شاخصهای دقیق و مناسب انجام گیرد و هدفگذاری برنامهها و ارزیابی آنها با مشکل مواجه شوند.از این رو،این مقاله درصدد است به تدوین و اعتبارسنجی شاخصهای توسعه پایدار روستایی در ایران بپردازد تا برنامهریزان و محققان توسعه روستایی بتوانند در مطالعات مسایل روستایی یا ارزیابی پروژههای روستایی از این شاخصها که به تأیید کارشناسان مسایل روستایی رسیده است،استفاده کنند.ازاینرو،112 شاخص در سه بعد اجتماعی-زیرساختی(55 شاخص)،اقتصادی (33 شاخص)و زیست-محیطی(24 شاخص)تدوین و از طریق پرسشنامه در معرض قضاوت و داوری 63 نفر از متخصصان دانشگاهی و سازمانهای اجرایی قرار گرفت.برای اعتبارسنجی و دستیابی به اجماع نظر متخصصان علاوه بر آمارههای میانگین و انحراف معیار از آزمونهای ضریب تغییرات و منویتنی استفاده شد.نتایج مطالعه نشان داد که از مجموع 112 شاخص مورد بررس،98 شاخص از نظر کارشناسان به عنوان شاخصهای مناسب برای برنامهریزی روستایی در شرایط ایران شناسایی شدند که از این تعداد 45 شاخص به بعد اجتماعی و زیرساختی،31 شاخص به بعد اقتصادی و 22 شاخص نیز به بعد زیستمحیطی توسعه روستایی تعلق دارند.
Machine summary:
"1-5-سؤالها این مقاله درصدد پاسخ به سؤالهای زیر است: 1-5-1-شاخصهای اساسی در حوزه توسعه روستایی به طور عام و توسعه پایدار روستایی به طور خاص کدامند؟ 1-5-2-با توجه به شرایط ایران،این شاخصها تا چه حد از اعتبار لازم برخوردارند؟ 1-5-3-تا چه حد بین متخصصان دانشگاهی و کارشناسان اجرایی در خصوص شاخصهای توسعه روستایی اجماع نظر وجود دارد؟ 1-6-روش تحقیق و مراحل آن این مطالعه در دو مرحله انجام گرفته است:در مرحله اول با بررسی ادبیات موضوع در زمینه شاخصهای توسعه پایدار روستایی،تعداد211 شاخص در سه بعد: 1-اجتماعی-زیرساختی(55 شاخص)؛2-اقتصادی (33 شاخص)و 3-زیستمحیطی(42 شاخص)تدوین و انتخاب گردید.
4-جمعبندی و نتیجهگیری در این مطالعه،در مجموع 89 شاخص به عنوان شاخصهای مناسب برای تحلیل مسایل روستایی ایران شناسایی شدند،اما یکی از اهداف عمده این مطالعه علاوه بر ارزیابی شاخصها و تعیین میزان مناسب بودن آنها از نظر جامعه مورد مطالعه،بررسی میزان اجماع نظر دو گروه از متخصصان دانشگاهی و کارشناسان اجرایی در خصوص تکتک شاخصهای مورد مطالعه بود،زیرا ممکن است که برخی از شاخصها در ارزیابی کلی به عنوان شاخص مناسب تشخیص داده شوند،اما مقایسه نظرات نشان دهد که با وجود مناسب بودن این شاخص، در عمل اجماع نظر لازم بین دو گروه از متخصصان وجود ندارد.
پیشنهادها و راهبردها در این مطالعه که با هدف ارزیابی و اعتبارسنجی شاخصهای توسعه پایدار روستایی به انجام رسید1از مجموع 211 شاخص مورد مطالعه که با استفاده از آماره میانگین،ضریب تغییرات و آزمون من ویتنی مورد ارزیابی و توافقسنجی اعضای هیات علمی دانشگاهها و کارشناسان اجرایی قرار گرفت،نتایج نشان داد که در خصوص 501 شاخص که مناسب تشخیص داده شدهاند، بر روی 7 شاخص اجماع و اتفاق نظر وجود ندارد."