Abstract:
ماهیت بیشتر شکلها و فرایندهای بیرونی زمین اصولا تابع شرایط اقلیمی حاکم بر یک منطقه در طول زمان است.بنابراین،آثار و شواهد تغییرات اقلیمی دوران چهارم که مهمترین آنها وجود آثار یخچالی باقیمانده از آن دوره است،توانسته پدیدههای گوناگون ژئومورفولوژی را در سطح خارجی پوسته زمین بر جای بگذارد و با توجه به این آثار و شواهد میتوان شرایط اقلیمی گذشته را بازسازی نمود.در این تحقیق جهت شناسایی آثار یخساری در منطقه مهمترین ابزار و شواهد موجود شامل،شاخصهای مرفیک،آثار و شواهد اقلیمی،آثار و شواهد میدانی،آثار و شواهد انسانی و آثار و شواهد آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفتند.تعیین خط برف دائمی در دوره یخچالی که به روش رایت صورت گرفت،نشان داد که دمای متوسط سالانه صفر درجه سانتیگراد در ارتفاع 2600 متری منطقه قرار میگرفته و وجود بالغ بر 255 سیرک بزرگ و کوچک نشان میدهد که در دوران سرد یخچالی سیرکها به عنوان یکی از منابع تغذیهکننده بسیار غنی برای تشکیل یک پوشش یخی در منطقه به شمار میرفتهاند.شواهد ژئومورفولوژی موجود وجود بیش از یک خط تالوگ در دشت که به جای جریانهای آبی،سطوح یخی عمل کرده است را تایید میکند.همچنین برای تأیید تسلط یخچالها بر منطقه به عملیات گرانولومتری و مورفوسکوپی و نتایج حاصل از آن پرداخته شد که اکثر نمونهها از نوع رسوبات یخچالی هستند..توزیع فضایی روستاهای دشت که دقیقا از حرکت و شکلزائی زبانههای یخچالی پیروی میکند(به صورت خطی در مرکزدشت)و وجود تپههای باستانی عملکرد یخچالها را تایید میکند.همچنین میتوان عدم توسعه مدنیت و سکونتگاههای مهم شهری در این منطقه را به برودت هوا و حرکت غیر متمرکز یخ در گذشته نسبت داد که موجب عدم شکلگیری منابع آب زیرزمینی قابل توجه شده است.
Machine summary:
"تعیین خط برف دائمی در دوره یخچالی که به روش رایت صورت گرفت،نشان داد که دمای متوسط سالانه صفر درجه سانتیگراد در ارتفاع 0062 متری منطقه قرار میگرفته و وجود بالغ بر 552 سیرک بزرگ و کوچک نشان میدهد که در دوران سرد یخچالی سیرکها به عنوان یکی از منابع تغذیهکننده بسیار غنی برای تشکیل یک پوشش یخی در منطقه به شمار میرفتهاند.
1-5-سؤالها و فرضیهها از سوالات اساسی تحقیق در پژوهش منطقه مورد مطالعه میتوان به مورد زیر اشاره کرد: -در آخرین فازهای دوره کواترنر تغیرات دمائی و رطوبتی محیط نسبت به امروز تا چه میزان بوده است؟ -آیا فعالیتهای یخچالی کواترنر در منطقه سبب شده است که با وجود شرایط اقلیمی و توپوگرافی مناسب،وسعت،حاصلخیزی و آب فراوان سکونتگاههای مهم انسانی به ویژه شهر در این دشت شکل نگیرد.
1-7-متغیرها و شاخصها در این تحقیق عدم شکلگیری مدنیت در سکونتگاههای مهم شهری به عنوان متغیر وابسته و آثار یخچالی به عنوان متغیر مستقل انتخاب و در جهت تأیید یا عدم تأیید ارتباط متغیرها با عدم شکلگیری مدنیت و شهر،شاخصهای زیر مورد مطالعه قرار گرفتند: -شاخصهای ژئومورفیک مانند سیرکهای یخچالی و خط مرز برف دائمی -شاخصهای اقلیمی شامل بررسی شرایط دمایی حال و گذشته منطقه(خطوط همدما)و دما بصورت نقطهای -شاخصهای میدانی مانند تراستهای دریاچهای و شبکه زهکشی -شاخصهای انسانی مانند پراکنش سکونتگاههای روستایی و تپههای باستانی -شاخصهای آزمایشگاهی شامل عملیات گرانولومتری و مورفوسکوپی روسوبات دشت.
تعیین خط برف دائمی در دوره یخچالی که به روش رایت صورت گرفت،نشان میدهد که دمای متوسط سالانه صفر درجه سانتیگراد در ارتفاع 0062 متری منطقه قرار میگرفته است،همچنین دماهای ثبت شده ادواری تفاوت دمای فعلی با گذشته در این دشت معادل 9/68 درجه سانتیگراد در میانه دشت و حدود 9 درجه سانتیگراد در ارتفاعات است."