Abstract:
قطعنامه 1970 شورای امنیت سازمان ملل متحد،مصوب 26 فوریه 2011،با استناد به ماده 41 منشور ملل متحد و در واکنش به«نقض فاحش حقوق بشر و کشتار غیرنظامیان و مردم بیدفاع»توسط رژیم حاکم بر لیبی،محدودیتهایی را علیه این کشور وضع نمود.با بالا گرفتن خشونتها و بیتوجهی به قطعنامه مذکور،قطعنامه 1973 در تاریخ 17 مارس 2011 به تصویب رسید.قطعنامه 1973 تنها با اشاره کلی به فصل هفتم منشور و بدون استناد به مادهای از این فصل،طرح اعمال منطقه پرواز ممنوع علیه لیبی و دستورالعمل محافظت از غیرنظامیان را به اجرا گذاشت.اجرای عملیات منطقه پرواز ممنوع و دستور کار مربوط به حفاظت از غیرنظامیان،بنا به الزامات و ماهیتی که داشت نمیتوانست در چارچوب ماده 41 توجیه و عملیاتی شود و استناد به ماده 42 که به ندرت در قطعنامههای شورای امنیت دیده شده و شدیدترین فاز اقدام علیه نقض صلح و امنیت بینالمللی تلقی میشود،به دلایل مختلف در قطعنامه دوم محلی از اعراب نداشته و امکانپذیر نمیبود.در عینحال، طرح اعمال منطقه پرواز ممنوع و بند چهارم بخش مربوط به«حمایت از غیرنظامیان»قطعنامه،فراتر از انتظار پیش رفته و ناتو را به عنوان متولی امر،درگیر مداخله نظامی در این کشور نمود.بسیاری از تحلیلگران،اقدامات اخیر قدرتهای بزرگ عضو ناتو را در چارچوب تفسیر موسع از قطعنامه 1973 تعبیر نموده و ابهامات موجود در قطعنامه را دستاویزی برای مداخله گسترده در لیبی عنوان نمودهاند. نوشتار پیش رو بر آنست تا ضمن بررسی زوایای سیاسی،حقوقی این موضوع،اقدامات صورت پذیرفته در لیبی در قالب«مداخله بشردوستانه»و رویه حاصل از آن را مورد مطالعه و ارزیابی قرار دهد.
Machine summary:
"2. قطعنامههای 0791 و 3791 شورای امنیت در خصوص لیبی قطعنامه 0791 شورای امنیت سازمان ملل،مصوب 62 فوریه 1102،ضمن ابراز نگرانی شدید از وضعیت به وجود آمده در لیبی و محکوم نمودن اعمال خشونت و استفاده از زور علیه شهروندان و ابراز تأسف از نقض فاحش و سازمان یافته حقوق بشر و سرکوب تظاهرات صلحآمیز مخالفان و با ابراز تأسف از مرگ غیرنظامیان و با استقبال از محکوم نمودن این اقدامات توسط اتحادیه عرب،اتحادیه آفریقا و دبیر کل سازمان کنفرانس اسلامی و استناد به ماده 14 منشور ملل متحد،ضمن درخواست توقف فوری کاربرد خشونت و رعایت حقوق بشر و حقوق بینالملل بشردوستانه و تضمین امنیت و جان و مال اتباع خارجی و تسهیل عزیمت افرادی که قصد ترک آن کشور را دارند اقداماتی شامل:ارجاع وضعیت لیبی به دیوان بینالمللی کیفری،تحریم تسلیحاتی این کشور،ممنوعیت سفر مقامات لیبی و بستگان و نزدیکان رهبر این کشور را به مرحله اجرا درآورد.
در این قطعنامه مجددا ضمن ابراز تأسف از عدم اجرای مفاد قطعنامه 0791 توسط مقامات لیبی و با تکرار مجدد نگرانیهای مطروحه در قطعنامه 0791 و با استناد به تصمیم و درخواست مورخ 21 مارس 1102 شورای اتحادیه عرب مبی بر اجرای منطقه پرواز ممنوع بر فراز آسمان لیبی،ضمن انعکاس وضعیت این کشور به دیوان بینالمللی کیفری،با احصای این موضوع که تداوم وضعیت در لیبی تهدیدی علیه صلح و امنیت بینالمللی خواهد بود و بر اساس فصل هفتم منشور ملل متحد،تدابیری را برای مقابله با نقض فاحش حقوق بشر در این کشور اتخاذ نمود."