Abstract:
در این مقاله، بر اساس اندیشههای فقهی و آموزههای مکتبی امام خمینی(ره)، سعی در پردازش مولفههای نظری برای ایجاد و حفظ «اقتدار ملی» در عرصه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران شده است. این نوشتار، بر اساس تکنیکهای کتابخانهای و رویکردی توصیفی، در صدد آزمون فرضیه اصلی مبتنی بر اندیشههای امام(ره) میباشد. به بیان دیگر، نشان میدهد ایشان در جایگاه فقیهی سیاستمدار چگونه مولفههای نظری و اصول کلی تامین اقتدار ملی در سیاست خارجی دولت اسلامی را بر مبنای آموزههای فقهی پردازش نمودهاند.بر اساس ارکان ساختار تفکر اجتماعی شیعه، یعنی «خدامحوری» و «تکلیفگرایی»، اندیشه امام(ره) در سیاست خارجی به چهار مولفه نظری، یعنی «نفی سبیل»، «ظلمستیزی»، «عزت اسلامی و سیادت دینی» و «دعوت به اتحاد مسلمین»، رهنمون شده است.
The paper aims at analyzing the elements of national authority، in the field of foreign policy، based on Imam Khomeini’s doctrine and thinking. Utilizing documentary and descriptive methods، this paper examines the main hypothesis based on Imam Khomeini’s thinking. In fact، the paper shows how Imam Khomeini، as a politician and jurisprudent has raised the elements and general principals of national strength in the field of foreign policy. Based on the main elements of Shite social thinking، namely، “God Oriented” and “Task Oriented”، Imam Khomeini’s views in the field of foreign policy comprises the following components: Nafy –e- sabil (Denial of Rule of Infidels)، Anti-oppression، Islamic Dignity and Religious Lordship، and Invitation to Muslim Unity.
Machine summary:
مؤلفههای نظری«اقتدار ملی»در سیاست خارجیاسلامی،با تأکید بر اندیشههای امام خمینی(ره) تاریخ دریافت:1389/5/15 تاریخ تأیید:1389/6/26 حسین خانی* کیده {IBدر این مقاله،براساس اندیشههای فقهی و آموزههای مکتبی امام خمینی(ره)،سعی در پردازش مؤلفههای نظری برای ایجاد و حفظ«اقتدار ملی»در عرصه سیاستخارجی جمهوری اسلامی ایران شده است.
به بیان دیگر،امام خمینی(ره)،از سویی با اصالت دادن به مرزهای اعتقادی دربرابر مرزهای جغرافیائی،به دلیل عقل پایگی اجتهاد شیعی و ملاحظه دو عنصر زمان و مکان درباورمندی و رفتار دولت اسلامی(کریمی مله،1383:699)و از سوی دیگر،با پیوند بینامت محوری و ملت نگری،همچنانکه در صحیفه امام آمده،«برنامه ریزی برای پیشبرد اهداف ومنافع ملت محروم ایران توأم با رسیدگی به مسائل مسلمانان و حمایت از مبارزان و گرسنگانو محرومان»(جلد 21:91)،مفهوم«منافع ملی»و«اقتدار ملی»را ضروری و قابل دفاع در نظرگرفتهاند که همگی در سایه التزام به اصول و آموزههای بنیادین مکتب شیعه،حاصل آمدهاند.
بنابراین،طبق نظر و اندیشه امام خمینی(ره)،سیاست خارجی دولت اسلامی ایران،اتخاذخط مشیهائی برای تأمین منافع و مصالح ملت محروم ایران و سایر مسلمانان در سراسرجهان،از طریق گسترش نفوذ اسلام و حفظ استقلال و آزادی ملت در سایه احترام متقابلمیباشد.
بر مبنای همین استدلال،بند 16 از اصل سوم قانون اساسیجمهوری اسلامی ایران به«تنظیم سیاست خارجی کشور براساس معیارهای اسلام،تعهدبرادرانه نسبت به همه مسلمانان و حمایت بی دریغ از مستضعفان جهان»اشعار داشته است(حسینی بهشتی،1377:83-82).