Abstract:
مطالعات علمی ادیان از قرن 19 میلادی و با کوشش های مکس مولر 1 آغاز شد و به لحاظ ماهیت کاملا با آنچه که دین داران و متکلمان درباره دین خود آموختند و یا آموزش می دادند، تفاوت داشت . از مکسمولر به عنوان بنیان گذار مطالعات علمی ادیان یا همان علم دین یاد می شود، اما در کنار او باید از کرنلیوسپترس تیله هم یاد کرد که کوشید رهیافتی متفاوت از متکلمان در زمینه پژوهش درباره پدیدارهای دینی ارائه دهد . انجامید. « علم دین » رهیافتی که در نهایت به پیدایش این مقاله بیشتر عهده دار بررسی نظریات و آثار مکس مولر است . او با تاکید بر رهیافت تجربی و غیرهنجاری در خصوص مطالعات ادیان، در صدد برآمد تا روش تطبیقی را در این حوزه به کار بندد . کار اصلی او بیشتر درباره ادیان هند است . او متخصص در حوزه زبان و ادبیات سنسکریت و اسطوره شناسی بود . هر چند که نظریات بدیع او در حوزه اسطوره شناسی و تعمیم آن به حوزه ادیان با اقبال دین پژوهان مواجه نشد، اما او را به عنوان پدر علم دین و یکی از چهره های سرشناس این حوزه بر سر زبان ها انداخت . نظریات علمی- تجربی او درباره اساطیر و پیدایش دین تا مدت ها ذهن محققان را به خود معطوف کرده بود . دیدگاه او درباره پیدایش دین هندویی از اسطوره به ویژه اسطوره شناسی خورشیدی موجب شد تا بسیاری از محققان علیه نظریه های او موضع گیری کنند.
The scientific study of religions commenced with the attempts of the influential scholars of 19th century such as Max Müller. These studies were naturally different from what theologians said about religions. Max Müller can be regarded as one of the founding fathers of the "science of religion"، but the science was also indebted to Cornelius Petrus Tiele، whose attempts brought about new outcomes in the studies of religious phenomena. This article surveys the viewpoints of Max Müller. By emphasizing the experimental approach in the study of religion، Müller decided to use comparative method in this field. Max Müller devoted his life to the study of classical Indian religious documents، the comparative study of religious history and myth، and the publication of the religious history of the world. He was an expert Sanskritist and mythologist; but his innovative theories about mythology have not been accepted by other scholars working on religions. Nevertheless، his scientific and experimental standpoints about myths and the origin of religion drew the attention of scholars for many years. His theory about origination of Hinduism from myth، particularly his solar mythology، was strongly criticized by many scholars.
Machine summary:
از مکس مولر به عنوان بنیان گذار مطالعات علمی ادیان یا همان علم دین یاد می شود، اما در کنار او باید از کرنلیوس پترس تیله هم یاد کرد که کوشید رهیافتی متفاوت از متکلمان در زمینۀ پـژوهش دربـارٔە پدیـدارهای دینـی ارائـه دهـد.
مکس مولر، تیله ، علم دین ، مطالعات علمی ادیان ، اسطوره ، اسطوره شناسی خورشیدی ، الوهیت ∗ این مقاله بخشی از رسالۀ دکتری نگارنده است که با عنوان «روش شناسـی دیـن پژوهـان مـسلمان (بیرونـی ، ابن حزم )» و به راهنمایی دکتر فتح الله مجتبایی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران تدوین و دفاع شده است .
طی سال های پایـانی قرن ١٩م که کوششی در کار بود تا روش شناسی تطبیقی بر شالوده ای نظام منـد کـه «علـم و دین » نامیده می شد، بنا شود، آثار تیله و شنتپی دولوسو سایه ٧ در این خـصوص بـا اهمیـت است .
مطالعات تطبیقی ادیان در نیمۀ قرن نوزدهم ، یعنی در همان اوج شکوفایی جریـان هـای مادی گرایانه و پوزیتیویستی آغاز شد؛ دوره ای کـه در آن از یـک طـرف اگوسـت کنـت در حدود سال های ١٨٥٢ـ ١٨٥٨م آثار علمی خود را تألیف می کرد و از طرف دیگر مکس مولر در سال ١٨٥٦م کتاب پژوهش تطبیقی در اسـطورهشناسـی٣ را منتـشر سـاخت ، کتـابی کـه 4 نخستین و مهم ترین تألیف در حوزٔە ادیان تطبیقی در آن روزگار به شمار می رفت .
, Classical Approaches to the Study of Religion, New York & Berlin, 1999, p.
− Waardenburg, Jacques, Classical Approaches to the Study of Religion, New York & Berlin, 1999.