Abstract:
از دید محی الدین ابن عربی و علاءالدوله سمنانی، مراقبه به معنای حاضر دیدن خود در محضر محبوب ازلی و مراقبت دل جهت مشاهده ی ظهور و معیت حضرت حق در آن است که به طور عام، از ضروریات و از لوازم سلوک و از ارکان عرفان عملی اسلامی محسوب می گردد و به طور خاص، از طریق عزلت و خلوت در قالب گذراندن اربعین های متعدد با شرایطی خاص حاصل می گردد. نزد ابن عربی و سمنانی، اربعین دارای مقدمات و شرایط خاص است که مهم ترینشان عبارت اند از: 1- خلوت، 2- وضوی دایمی، 3- روزه ی دایمی، 4- سکوت (مگر صحبت با شیخ برای حل واقعه ای)، 5- دوام ذکر لا اله الا الله، 6- دوام نفی خواطر، 7- ربط دل به ولایت شیخ خود و طلب همت از او (به عنوان واسطه ی ربط با ولایت نبوی) و 8- رضا و ترک اعتراض به قبض و بسط و مرض و صحت و هرچه رسد. سالک با گذراندن آن، می تواند به تسخیر لطایف سبعه ی باطنی و به انواع بسیار متنوعی از ادراکات قلبی و مکاشفات صوری و معنوی و هم چنین تصرفات انفسی و آفاقی نایل آید و مهم تر از همه، در بالاترین درجات و مراحل، رسیدن به عین الجمع و فنای فی الله و مقام جمع الجمع و بقای بعد از فنا است. در روش سمنانی، نقش شیخ در اربعین برجسته تر است و ذکر لفظی گفته می شود، به خلاف ابن عربی، که نقش شیخ را تنها در صورت عدم ضبط خیال از جانب سالک می داند و به ذکر معنوی در خلوت معتقد است.
Self-watchfulness from Ibn Arabi's and Semnani's viewpoints is to see onself infront the presence of the divine beloved and to observe one's heart in order to experience God's self-disclosure and with-ness. It is generally regarded as one of the fundamentals of
practical mysticism necessary for spiritual wayfaring and particularly can be achieved by withdrawaling the corporeal desires and sitting in solitude with many "Forty days" ('Arba'in) and certain conditions.
Ibn Arabi and Semnani consider many preparation and conditions necessary for Arba'in (Forty days) the most important of which are: 1- solitude 2- permanent ablutions 3- permanent fast 4-د silence (except for asking the master to solve a problem) 5-
permanent rememberance "la ilaha illallah"، there is no god but Allah) 6- permanent rejection of incoming thoughts 7- submitting the heart to the authority of the master seeking his aspiration (as a mediator to the prophet authority) 8- to be pleased with God and to have no objection in every thing that comes from Him such as
spiritual contraction، expanding، soundness and illness.
Machine summary:
"خواجه عبد الله انصاری در منازل السائرین در باب مراقبه،بیان مفصلی دارد که نقلخلاصهی آن برای درک بهتر نظرات محی الدین عربی و سمنانی ضروری مینماید وی دراین رابطه میگوید: مراقبه دوام ملاحظهی مقصود است و آن بر سه درجه است: درجهی اول«مراقبهی حق سبحانه به حضور قلب است در سیر دائمی به سوی او» درجهی دوم«مراقبهی نظر حق است به سوی تو با برطرف کردن معارضه با إعراض ازاعتراض و از بین بردن رعونت تعرض»،چرا که مراقبهی نظر حق نسبت به بنده معارض با مراقب حق بودن از طرف بنده است،چون در صورت اول حضور عبد ممکن نیست و مزاحماست و این مزاحمت اولا با اعراض از اعتراض به هر چه در ظاهر و باطن مشاهده میشودممکن میشود و ثانیا با از بین بردن رعونت تعرض یعنی خودبینی و ابراز وجود با احساسعبد نسبت به خودش و خواطر و افکارش حاصل میشود که در این صورت،معارض حقشده است،چون در حضرت حق،غیر او جایی ندارد و برطرف کردن چنین معارضهای لازماست،که البته فقط با تجلی و نوری شدید از جانب حق،که کل وجود سالک را منطمسکند امکانپذیر خواهد بود."