Abstract:
پس از تشکیل حکومت توسط رسولالله| مسائل جدیدی مطرح شد که ازجمله آنها نحوه مواجهه و برخورد حکومت اسلامی با غیرمسلمانان بود. در این زمینه سه دیدگاه وجود دارد که اولی بر اصالت جنگ و دومی بر اصالت صلح و آخرین دیدگاه هم جنگ و هم صلح را در شرایطی میپذیرد. طبق این دیدگاه، هم جنگطلبی افراطی و هم صلح بهمعنای سازش و استسلام محکوم است و تنها صلحی پذیرفته شده است که با رعایت حقوق متقابل طرفین و شرافتمندانه باشد. این دیدگاه جنگ را برای رفع موانعی مانند فتنه و ظلم تجویز میکند. سیره نبوی هم بهخوبی نشانگر آن است که جنگهای آن حضرت جنبه دفاعی داشته و همچنین پیمانهای متعدد پیامبر| با غیرمسلمانان (مانند یهودیان مدینه، یهود فدک، حدیبیه) و پیشنهاد صلح به مشرکان در غزوه بدر توسط آن حضرت مؤید این دیدگاه است.
Machine summary:
"فرضیه تحقیق شیوه پیامبر اکرم در ارتباط با غیرمسلمانان همواره بر مبنای تقدم دعوت مسالمتآمیز بر جنگ و ستیز بوده است و اگر همه غزوات آن حضرت را بهطور دقیق مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم این نتیجه حاصل میشود که همه جنگهای آن حضرت به نوعی ماهیت دفاعی داشته و با اصل صلح شرافتمندانه و همزیستی مسالمتآمیز بر اساس رعایت حقوق متقابل طرفین کاملا سازگار است و وجود پیمانهای آن حضرت با غیرمسلمان (اهل کتاب و کفار) هم این دیدگاه را تأیید میکند.
1 پیامبر اکرم در زمان حیاتش از قبایل و دستههای مختلف مسیحی حمایت میکرد و آن حضرت برخوردی با مسیحیانی که پیمان صلح با وی بسته بودهاند نداشتند و تنها برخورد با مسیحیان خارج از جزیرةالعرب و یا قدرتهای وابسته به خارج بود چنانکه غزوه دومهالجندل در ربیعالاول سال پنجم هجری به این سبب رخ داد که زمامدار مسیحی دومهالجندل تحرکاتی بر علیه اسلام انجام میداد 2 و یا لشکرش سپاه اسلام به تبوک به جنگ با رومیان مسیحی به علت گزارش هجوم آنان به مدینه صورت گرفت.
1 این صلح برای مسلمانان آثار و نتایج سیاسی ـ اجتماعی بس مهمی را در پی داشت از جمله: الف) به رسمیت شناختن مسلمانان از سوی مشرکان قریش، درحالیکه تا آن زمان مشرکان، مسلمانان را به رسمیت نمیشناختند و دشمنی با قریش با مسلمانان سبب میشود تا سایر قبایل مشرک نیز با قریش در دشمنی با اسلام همسو شوند ولی بعد از این پیمان، قریش پذیرفتند که اقدامی بر علیه اسلام نکند و حتی پیمانهای طرفین با طرف ثالث نیز پذیرفته شد 2 و در نتیجه جمعیت مسلمانان افزایش یافت و بدینسان افزایش شمار مسلمانان واقدی، المغازی، ج 2، ص 580 ـ 572؛ ابنهشام، السیرة النبویه، ج 2، ص 310 ـ 308."