Abstract:
روابط سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و جمهوری فدراتیو روسیه بعنوان دو بازیگر عمده صحنه روابط بین الملل از اهمیت زیادی برخوردار است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ناتو به عنوان بزرگترین و مهم ترین پیمان سیاسی و نظامی روابط خود را با جمهوری فدراتیو روسیه -وارث ابر قدرت شوروی سابق- در قالب شورای ناتو روسیه آغاز کرد. روسیه ضمن داشتن نگرانی های جدی از ادامه بقای ناتو و گسترش آن به شرق تصمیم گرفت با ناتو همکاری کند و با حضور خود در این سازمان از وقوع تحولات به زیان منافع خود جلوگیری کند. به رغم این که روسیه دیگر نظام سیاسی اقتصادی کمونیستی ندارد اما کشور های اصلی تشکیل دهنده ناتو به ویژه ایالات متحده آمریکا از پتانسیل بالقوه روسیه برای تبدیل به یک قدرت جهانی آگاه هستند و همین امر موجب بدبینی ناتو به روسیه گردیده است. با وجود این اختلافات موضوعات بین المللی و حوزه هایی هستند که ناتو و روسیه دارای منافع و دیدگاه مشترک می باشند؛ مانند تروریسم، گسترش سلاح های کشتار جمعی، بنیادگرای اسلامی و مبارزه با ناسیونالیسم افراطی و ناآرامی های قومی مذهبی و همین امر زمینه تشکیل شورای ناتو-روسیه را فراهم نموده است. هدف مقاله حاضر بررسی فراز و فرود های روابط ناتو و روسیه می باشد. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و با بررسی اسناد منتشر شده در پایگاه رسمی ناتو و دیدگاه صاحب نظران به اختلافات و اشتراکات روسیه و ناتو می پردازد و این واقعیت را بیان می کند که روسیه و ناتو برای مقابله با چالش های بین المللی و ابعاد جدید تهدیدات امنیتی در قرن بیست و یکم ناگزیر به همکاری با یکدیگر می باشند.
Machine summary:
"مقدمه بررسی روابط سازمان پیمان آتلانتیک شمالی )OTAN( ،به عنوان بزرگترین و مهمترین پیمان سیاسی-نظامی در روابط بین الملل و روسیه که از سال 2002،روابطشان در قالب شورای ناتو-روسیه جریان یافته است و همچنین واکاوی رویکردهای این دو بازیگر عمدهی صحنهی بین الملل،نسبت به یکدیگر،که یکی بازمانده و پپروز جنگ سرد است و دیگری وارث اتحاد جماهیر شوروی،امری مهم در حوزهیی روابط بین الملل است.
در این بیانیه که بر پایهی اهداف و اصول پیمان تأسیس )tcA noitadnuoF( بنا گردیده بود، رهبران ناتو و روسیه متعهد به افزایش توانایی خود برای کار با یکدیگر در سطح برابر در حوزههای منافع مشترک و مقابلهی توأمان با تهدیدات مشترک و خطرات امنیتی یکدیگر شدند )3:4002,noisiviD ycamolpiD cilbuP OTAN( .
در ماه دسامبر 2009،در اولین جلسهی رسمی ناتو با حضور روسیه که پس از حملهی روسیه به گرجستان و در سطح وزرای ناتو برگزار گردیدآوزرای خارجه گامهایی را برای از سرگیری روابط گرم دوبارهی شورای ناتو روسیه برداشتند و توافق نمودند تا طرح مشترکی را به اجرا درآورند که در آن چالشهای امنیتی مشترک ناتو و روسیه در قرن 21 مورد بررسی قرار گیرند )0102,aissuR htiw snoitaleR s??OTAN( .
در دوران ریاست جمهوری بوش پسر،یکجانبهگرایی ایالات متحده آمریکا،موجب شکاف در بین کشورهای عضو ناتو از یک سو و روسیه از سوی دیگر گردیده بود اما با روی کار آمدن دولت اوباما در آمریکا و تغییر در سیاست آن کشور از یکجانبهگرایی به چند جانبهگرایی زمینهی همکاری در ناتو به عنوان یک نهاد امنیتی چندجانبه برای مقابله با چالشهای مشترک از اهمیت بیشتری برخوردار گردیده است در حال حاضر چالش افغانستان و جنگ با تروریسم مهمترین تهدید و چالش پیش روی ناتو و متحدش روسیه در ده سال آینده است."