Abstract:
هرچند پیشینه برخی از مجازاتها به ویژه مجازاتهای انتقامی، حکایت از توجه به بزه دیدگان داشته است اما در دوران جدید توجه بیش از اندازه به حق جمعی در برابر حق فردی از سویی و فاصله گرفتن از رویکرد انتقامی از سوی دیگر، موجب شد که جرم به رویارویی بزهکار و جامعه تبدیل شده و بزه دیده به عنوان ضلع سوم کمتر مورد توجه قرار گرفته و یا حتی در برخی موارد اصلا مورد توجه قرار نگیرد. از سال 1980 میلادی مکتب عدالت ترمیمی با تکیه بر یک ایدئولوژی نوین یعنی بزه دیده محوری پا به عرصه وجود گذاشت و معتقد است که تمام مکاتب کیفری گذشته با به حاشیه راندن بزه دیده و دادن نقش انفعالی به وی بنا را از پایه کج نهاده اند.در این راستا دادرسی ترمیمی نیز مجموعه مفاهیم شکلی مطروحه دراین مکتب نوین است. دادرسی ترمیمی از یک سو در صدد ارتقاء رویکرد بزه دیده محوری و ترمیم خسارات وارده به بزه دیده است و او را از حاشیه نشینی در نظام عدالت کیفری به سمت ایفاء نقشی فعال، در پروسه فرآیندهای ترمیمی سوق میدهد و ازسوی دیگر با ایجاد ارتباط میان بزهکار و بزه دیده و ملاحظه آسیبهای وارده به بزه دیده از سوی خود بزهکار، حس مسئولیت پذیری در وی را،در راه رسیدن به توافقی ترمیمی با بزه دیده وایفاء تعهدات ترمیمی خود تشویق و تحریک مینماید.
Machine summary:
"در این آیین نیز، در صورت وقوع قتل عمد در میان قبیله، به علت اینکه هنوز در لحظات اولیه، احساسات، علیه قاتل در نزد خانواده مقتول بسیار تند است و احتمال انتقام و مقابله به مثل در مورد قاتل یا بستگان وی در آن لحظات اولیه زیاد است ، سادات و ریش سفیدان ایل و بزرگان قوم گرد هم جمع میشوند و در صحنه حاضر شده و اقدام به پادرمیانی ومیانجی گری مینمایند و سپس به خانه مقتول رفته و اقدام به وساطت و میانجی گری مینمایند و از آنها درخواست میکنند که به رسم بزرگی و کرامت از بی خانمان نمودن قاتل و خانواده وی در گذرندو خانواده مقتول را به آرامش دعوت مینمایند.
در این آیین اموری از قبیل مداخله بزرگان و ریش سفیدان دو قبیله برای گفتوگو با طرفین در جهت حصول سازش به عنوان میانجی، ضرورت رعایت احترام به طرفین در طول اجرای این آیین، اقرار مرتکب به جرم ارتکابی و تسلیم خود در جریان این آیین، مشارکت فعال جامعه محلی و سهامدارن پدیده مجرمانه در فرآیند تصمیم گیری، پرداخت خسارت به بزهدیده و یا اولیاء دم ایشان به میزان توافق حاصل شده و در نهایت حصول سازش و توافق درصورت موفقیت آمیز بودن این آیین، جملگی از ویژگیهای ترمیمی بودن این آیین به شمار میرود.
در این آیین هم با عنایت به مداخله میانجی برای گفتگو با طرفین اختلاف برای حصول سازش، ضرورت رعایت احترام به طرفین در طول اجرای این فرآیند، اقرار مرتکب به ارتکاب جرم و تسلیم خود به خانواده مقتول و اولیاء دم وی، مشارکت فعال جامعه محلی در اتخاذ تصمیم به همراه طرفین، نقش محوری بزه دیده در فرآیند تصمیم گیری، حصول سازش و توافق درصورت موفقیت آمیز بودن این فرآیند،از جمله ویژگیهای ترمیمی این آیین به شمار میرود."