Abstract:
هر فرهنگنگاری با معنی سروکار دارد و آشنایی با تعاریف مختلف معنی و رویکردهای متفاوت در معنیشناسی میتواند برای وی مفید باشد. در این مقاله نگارنده کوشیدهاست نحوۀ نگرش به معنی در معنیشناسی شناختی را معرفی کند. در این رهیافت، معنی دائرهالمعارفی مدنظر است که با معنای فرهنگوار متفاوت است. در این مقاله نحوۀ ضبط معانی حروف اضافۀ مکانی در فرهنگ فارسی سخن براساس معنیشناسی شناختی بررسی شده و نقاط قوت و ضعف آن براساس این الگو معرفی شدهاست. این مقاله نشان میدهد که آشنایی با معنیشناسی شناختی چگونه میتواند فرهنگنگاران را در تعیین معنای کامل مدخلها یاری کند.
Since lexicographers are routinely concerned with meaning, their acquaintance with different definitions of meaning and various approaches to semantics can greatly help them.
This article through concentrating on how cognitive semantics determines meaning, examines the method of recording the meaning of locative prepositions in Sokhan Comprehensive Dictionary and shows the weak and strong points of this method. This approach concerns with encyclopedic meaning which is different from dictionary meaning, and thus, indicates that the knowledge of cognitive semantics can be very beneficial in presenting the exact meaning of all entries in a dictionary.
Machine summary:
1. Idealized Cognitive Model (ICM) در بخش بعد به يکي ديگر از ديدگاه هـاي مطـرح در معنـي شناسـي شـناختي اشـاره مي کنيم که با معاني واژه سروکار دارد، و در بخش ٣ با استفاده از اين چـارچوب نظـري ، به نحؤە ثبت معاني چند حـرف اضـافه در فرهنـگ بـزرگ سـخن ، در مقـام نمونـه اي از فرهنگ هاي فارسي متأخر اشاره مي کنيم و نقاط قوت و ضعف آنها را نشان مي دهـيم .
اگر معناي «روي » در جملات (٣) را کاملا جدا از معـاني آن در جمـلات (٢) بـدانيم ، اين کلمه را همنام به حساب آورده ايم ، اما در نظرية معني شناسي واژگاني شناختي ، ايـن معاني را حاصل مقولات شعاعي مي دانند و آنها را در طبقة چنـدمعنايي قـرار مـي دهنـد.
طرح وارٔە تصويري جملة «علي از روي ديوار رد شد» ليکاف با طرح اين مسائل نتيجه مي گيرد که حـرف اضـافة «over» در انگليـسي (يـا «روي » در فارسي )، که بيشتر به عنوان واژه اي چندمعنا در نظر گرفته شده است ، براسـاس طرح واره هاي تصويري متفاوت مفهوم سازي مي شود.
از ميان معاني مرکزي و حاشيه اي اين حرف اضـافه در فارسـي ، در فرهنگ بزرگ سخن چند معني ضبط شده است که به ترتيب زير است : روي : ...
Brugman, Claudia (1981), The Story of ‘over’: Polysemy, Semantics and the Structure the Lexicon, MA thesis, University of California, Berkeley (published New York: Garland, 1988).
Brugman, Claudia and George Lakoff (1988),‘Cognitive topology and lexical networks’, in S.
Fillmore, Charles (1975), ‘An alternative to checklist theories of meaning’, Proceedings of the First Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society.