Abstract:
پژوهشگران درصدد تهیه ابزاری معتبر جهت سنجش و اندازه گیری تجربیات معنوی، مذهبی و عرفانی جوانان بودند. اندازه گیری تجربیات معنوی، امکان بررسی ارتباط بین معنایابی، سلامت روان و تجربیات معنوی را در گروههای مختلف بویژه جوانان فراهم می سازد. با داشتن چنین مقیاسی امکان بررسی اثرات مداخله های درمانی برای افزایش و تسهیل تجربیات معنوی فراهم می گردد. پژوهشگران پس از مطالعه آثار صاحب نظران در عرفان اسلامی و غربی از قبیل آثار جلال الدین رومی، محی الدین ابن عربی، رادلف اتو، و مطالعه آیات و احادیث و بررسی تفاسیر عرفانی، و آثار روانشناسانی مانند یونگ، جیمز، اریش فروم، و ویکتور فرانکل، به تهیه چارچوب نظری در مورد تجارب معنوی دست یافتند. پس از این کوشش های اولیه، مصاحبه های ساختاری با دانشجویان و استفاده از پرسشنامه های موجود درباره معنویت برای تهیه نسخه اول پرسشنامه با 102 ماده، اقدام به عمل آمد. این مقیاس بر روی 331 نفر از دانشجویان دوره کاردانی و کارشناسی (155 پسر و 176 دختر) اجرا گردید. ابتدا برای تعیین اعتبار درونی و یا توان تمیز سوال ها از دو روش ضریب همبستگی هر سوال با نمره کل مقوله و تقسیم افراد به دو گروه 27 درصد بالا و پایین و مقایسه آنها در پاسخدهی به هر سوال استفاده شد. بر این اساس تعداد 27 سوال، نامناسب تشخیص داده شد و حذف گردید. سپس تحلیل عوامل بر روی 75 ماده مقیاس اجرا شد. در تحلیل عاملی اولیه، 19 عامل با ارزش ویژه بالاتر از 1 بدست آمد. اما بر اساس ارزش ویژه بالاتر از 2 ونمودار شیب دار، 6 عامل انتخاب شدند و تحلیل عوامل بعدی با محدود شدن به این 6 عامل، صورت گرفت. بر اساس محتوای ماده های مربوط، 6 عامل به این صورت نام گذاری شدند: "احساس رضایت و معنایابی"، "تاثیر ارتباط با خدا در زندگی"، "شکوفایی و فعالیت معنوی"، "تجارب متعالی عرفانی "، "تجارب سلبی"، و "فعالیت های اجتماعی مذهبی".
Machine summary:
"قبل از اندازهگیری همبستگی معنویت با ویژگیهای سلامت روان،لازم است کهتعریف دقیقی از معنویت داده شود،بافت نظریهای این تعریف مشخص شود،تعریف مفهومیبه صورت عملیاتی درآید،ابعاد و روشهای اندازهگیری دانشجویان مشخص شود واندازههای تجربیات معنوی در بافت فرهنگی و مذهبی و بومی کشور و منطقه مخصوصاهنجاریابی شود.
در وهلۀ اول،نظریههای موجود غربی در زمینه تجربیات معنوی مانند یونگ(1933)،ویلیام جیمز(1902)رادلف اوتو(1950 و 1976)،شلایرماخر(1996)،و از شرقیها،نظریههایارائه شده توسط اهل تصوف و عرفان از قبیل محی الدین ابن عربی مورد ملاحظه و مداقه قرار گرفتتا ابعاد تجربیات معنوی شناسایی شود و روشهای مناسب اندازهگیری این تجربیات مشخصشود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)&%03508YSRG035G% همانطورکه ملاحظه جدول 3 نشان میدهد در میان عاملها،عامل اول با ارزش ویژه 15/88بیشترین درصد واریانس تبیین شده را به خود اختصاص میدهد(21/18 درصد).
همانطورکه در این جدول مشاهده میشود عامل اول از 19 ماده،عامل دوم از 15 ماده،عامل سوم از 10 ماده،عامل چهارم از 15 ماده،عامل پنجم از 11 ماده،وعامل ششم از 5 ماه تشکیل شده است.
در نهایت باتوجه مادههایی که تحت عامل قرار گرفتهاست،6 عامل بدینشرح گزارش میشود: عامل اول از 19 ماده با دامنۀ بار عاملی بین 0/37 الی 0/73 تشکیل دشه است.
در بررسی اولیه 19 عامل در این آزمون نشان داده شدند که پساز چرخش،و با در نظر گرفتن نمودار خط شیبدار و ارزش ویژه بالاتر از 2 تعداد 6 عاملبرجسته و مهم پیدا شدند که در حدود 42 درصد از واریانس کل آزمون را به خود اختصاصمیدادند."