Abstract:
دانش روانشناسی رابطه‌ی مستقیمی با دین دارد. به همین سبب بنیان‌گذاران این دانش، همواره به بررسی مسأله‌ی دین و تأثیر آن در روان انسان پرداخته‌اند. از آن جمله، می‌توان از کارل گوستاو یونگ (1875-1961م) روان‌شناس سویسی و پایه‌گذار روانشناسی تحلیلی نام برد، که تحقیقات گسترده‌ای در حوزه‌ی دین‌شناسی انجام داده است. او بر خلاف برخی از روان‌شناسان که منشاء دین را امور غیرمعرفتی مانند عقده‌های روانی، ترس یا فقر می‌دانستند، با طرح نظریه‌ی کهن الگوهای ناهشیار جمعی، سعی کرد راهی نوین در معرفت بشری به سوی دین و دینداری ارائه کند. هدف از این مقاله آن است که به روش توصیفی – تحلیلی، دیدگاه‌های او را پیرامون دین و دینداری کندوکاو نماید. در همین راستا، ابتدا ضمن آشنایی اجمالی با یونگ و روانشناسی تحلیلی او، اندیشه‌های او را حول مسائلی از قبیل تعریف دین، منشاء دین، پیامدهای دینداری و تصور خداوند بررسی کرده‌ایم و در ادامه به نقد و بررسی آن‌ها پرداخته‌ایم. حاصل این نقد و بررسی نشان می‌دهد، با وجود این که روش‌شناسی و دیدگاه پوزیتیویستی یونگ به دین مورد انتقادهای شدیدی قرار گرفته است، اما در مجموع او نگاه مثبتی به دین داشته و همواره مدافع آن بوده است.
Psychology as a knowledge has a direct relationship with religion. Therefore, there are different theories and approaches in psychology to study religion and its impact on the human psyche. Carl Gustav Jung (1875-1961) Swiss psychologist and founder of Analytical psychology is one of the psychologists; who has done extensive research in the field of religion. With his proposed theory of 'Collective Unconsciousness' he considered the origin of religion far beyond the non-cognitive reasons such as trauma, fear, and poverty. He tried to justify human tendencies toward religion through novel ways. The purpose of this article is to review of Jung's consideration on religion and the religious thought on a descriptive – analytical procedures .In this regard; first of all, Jung analytical psychology is introduced briefly, then analytical psychology thoughts on issues such as religion definition, religion origin, religiosity consequences and perceives of God is considered. The review will continue and criticize each concept. Despite Jung's psychology and positivist view of religion has been subjected to intense criticism but additionally, these studies and criticism shows that: He has a positive view about religion and he was always considered as one of the defenders of it
Machine summary:
"» 1 نهایت اینکه از نظر یونگ، خاستگاه دین ضمیر ناهشیار جمعی است که حاوی کهن الگوهای متعدد از جمله خداوند است: «اگر از خداوند به عنوان یک کهن الگو سخن گوییم در مورد طبیعت واقعی او چیزی نمی‌گوییم، بلکه چنین می‌فهمانیم که خدا در آن قسمت از روان ما که نسبت به خودآگاهی قدیم است، از قبل جایی داشته است، از این رو نمی‌توان او را اختراع خودآگاهی به شمار آورد.
5 اریک فروم می‌گوید: «یونگ دین را تا حد پدیده‌ای روانشناسی پایین می‌آورد و در عین حال ناهشیار را تا حد پدیده‌ای دینی ارتقاء می‌دهد» 6 البته شاید این انتقاد به یونگ وارد نباشد، زیرا فروکاهش به معنای آن است که واقعیت عینی و خارجی دین و مظاهر آن مثل خدا و پیامبران را منکر شویم و صرفا به پدیده‌ای روان‌شناختی در وجود انسان قائل بشویم، چنان که فروید تصور می‌کرد، در حالی که یونگ تصریح می‌کند منکر واقعیت مابعدالطبیعی و بررسی فلسفی و اعتبار آن نیست.
یونگ معتقد است روانشناسی اگر بخواهد از روش علمی پیروی کند، نباید به دعوی هر یک از ادیان دایر بر اینکه حقیقت منحصرا و الی‌الابد همان است که آن دین درک کرده است، توجه کند بلکه باید توجه خود را به جنبه‌ی انسانی مسأله‌ی دین معطوف سازد، زیرا موضوع تحقیق او تجربه‌ی دینی است، صرف نظر از اینکه ادیان مختلف تجربه مزبور را به چه صورت درآورده باشند."
(
, 
, 
)
