Abstract:
دستاوردهای تحقیقات ژنتیک با دیگر مخلوقات معنوی- علمی، صنعتی و تجاری-که مالکیت نسبت به آن ها به رسمیت شناخته شده است، تفاوت ماهوی دارد. زیرا دستاوردها در این زمینه با سلامت و منزلت انسان سر وکار دارد و ممکن است به رسمیت شناختن امتیازات انحصاری برای صاحبان آن دستاوردها در قالب مالکیت معنوی موجب تبعیض ناموجه میان انسان ها و محرومیت بخشی از آنان در استفاده از میراث مشترک انسانی گردد. امروزه دستاوردهای ژنتیک جزء اسرار علمی کشورها و سرمایه اقتصادی اشخاص حقیقی یا حقوقی به حساب می آید و از این رو بحث از امکان مالکیت معنوی بر دستاوردهای مزبور و شکل و شیوه حقوقی آن بسیار با اهمیت می باشد. همچنین مالکیت معنوی در این حوزه بر بسیاری از فعالیت های علمی و تکنولوژیکی نقشی تاثیر گذار و تعیین کننده دارد و لذا باید مورد توجه عمیق و فوری قرار گیرد
Machine summary:
"اما مسألهای که هرگز مورد سؤال قرار نگرفته آن است که آیا خلق مصنوعی موجودات شبیهسازی شده،نمیتواند به معنای پایان طبیعت و جایگزینی خلقت دیگری که برپایه دستاوردهای آزمایشگاهی است،باشد؟آیا رهاسازی هزاران هزار موجود ژنتیکی،به معنای گسترش آلودگی ژنتیکی در زیست کره و وارد ساختن خساراتی غیر قابل جبران برمحیط زیست نیست؟ به راستی پیامدهای تبدیل ذخیره ژنی به کالاهایی که از نوعی حقوق مالکیت فکری برخوردارند و در اختیار معدود شرکتهای فعال در حوزه علوم زیستی هستند،چه خواهد بود؟همچنین پیامدهای برنامهریزیهای ژنتیکی اسپرمها،تخمدآنها و رویآنها پیش و یا پس از لقاح،در دنیایی که روزبهروز مردم به واسطه نوع گونه ژنتیکی و یا مشخصات ژنتیکیشان با تبعیض روبهرو میشوند،چیست؟و بالاخره آن که،عواقب تولید و ساخت کودکانی با استفاده از اصول طراحی صنعتی چه خواهد بود؟ برآیند تعامل گروههای مخالف از یک طرف و محققین و دانشمندان زیست فنآوریست،مهندسی ژنتیک و زیستشناسان از طرف دیگر قوانینی بود که ضمن ایجاد امکان بهرهبرداری از«فواید اثبات شده»مهندسی ژنتیک و زیست فنآوری ریسک آثار سوء احتمالی مرتبط براین فناوری را کاهش دهند.
بحث و منازعه پیرامون ثبت اختراعات زیستفنآوری در سازمان تجارت جهانی مربوط به بحث در خصوص پتنتهای ژنتیک پرسشهای بنیادین چندی را مطرح مینمایند آیا پتنتهای انحصاری را باید در خصوص بلوکهای پایه و سازنده طبیعت اعطا نمود؟آیا موافقتنامه SPIRT تمامی کشورهای در حال توسعه را به شناسایی و اجرای پتنتهای مربوط به اختراعات ژنتیک ملزم مینماید؟حتی اختراعاتی که شامل گیاهان و حیوانات و نیز فرآیندهای زیستی پایه میباشند؟آیا پتنتهای کاملا گسترده یا انباشت پتنت در خصوص اختراعات ژنتیک مانع محققان در کشورهای جنوب از شرکت و سهیم شدن در انقلاب ژنتیک خواهد شد؟در طی دهه گذشته بعضی از کشورها،کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل و جنبشهای اجتماعی و جامعه مدنی در خصوص نابرابری حقوق مالکیت فکری برای کشورهای جنوب هشدار دادهاند."