Abstract:
زمینه: این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی سؤالات آزمون نظری آزمون گواهینامۀ رانندگی انجام و اجرا شده است. نمونۀ مورد مطالعه را 350 نفر از پاسخدهندگان آزمون تشکیل دادند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند و تعداد 30 سؤال از سؤالات آزمون نظری آزمون گواهینامۀ رانندگی، که به روش تصادفی ساده استخراج شده بودند، به عنوان نمونه سوالات مورد بررسی قرار گرفتند. برای بررسی ویژگیهای روان سنجی سؤالات آزمون، از دو نظریۀ کلاسیک آزمون و سؤال - پاسخ استفاده گردیده و نتایج به دست آمده از آنها با هم مقایسه و بررسی شده است. روش پژوهش توصیفی بوده و در مرحلۀ اول صحت نمونه گیری بررسی گردید. جهت تعیین تک بعدی بودن آزمون از روش آلفای کرانباخ و تحلیل عاملی استفاده شد. سپس تجزیه و تحلیل سؤالات آزمون با نظریۀ کلاسیک و نظریۀ سؤال - پاسخ انجام گرفت و پارامترهای سؤال (دشواری، تشخیص و حدس) و توانایی به دلیل نامعلوم بودن به روش برآورد همزمان مورد اندازهگیری قرار گرفت.یافتهها: نتایج، بیان کنندۀ تک بعدی بودن آزمون و استقلال موضعی آن است. پس از تعیین مفروضه های اصلی نظریۀ IRT، برازش مدل - داده ها مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد مدل دو پارامتری برازش بهتری با مجموعۀ داده ها دارد. در مرحلۀ بعد معناداری پارامترهای سؤال و توانایی توسط آزمون T وابسته مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که رابطۀ معناداری بین دقت برآورد پارامترهای دشواری، شیب و توانایی در دو نظریۀ کلاسیک و سؤال - پاسخ وجود ندارد. به منظور بررسی پایایی و ثبات نتایج آزمون در اجرای اول، بر روی نمونه ای به حجم 30 نفر، بازآزمایی بعمل آمد. از آنجائیکه آزمون مورد نظر از نوع ملاک مرجع می باشد، برای بررسی توافق بین تصمیم ها از ضریب پایایی کاپا استفاده شد. نتایج نشان داد که رابطۀ معناداری بین اجرای اول و اجرای دوم وجود دارد و آزمون مورد نظر از پایایی و ثبات کافی در اجراهای مختلف برخوردار است.بحث و نتیجهگیری: تحلیل پارامترهای سؤال و آزمودنی ها، نشان دهندۀ سادگی آزمون و قدرت جداسازی خوب توانایی آزمون شوندگان بوده و بر این اساس می توان نتیجه گرفت که سؤالات آزمون برای آزمودنی هایی با توانایی پایین از مناسبت و دقت بیشتری برخوردار است. میزان توانایی برآورد شده در نظریۀ سؤال - پاسخ در مقایسه با نمرۀ آزمودنی در نظریۀ کلاسیک به میزان واقعی نزدیک تر است. با توجه به توانایی های برآورد شده می توان سؤالات متناسب با توانایی آزمودنی ها را انتخاب نمود و این می تواند به ایجاد بانک سؤال منجر شود.
Machine summary:
"اما جهت تعیین برازش مدل- دادهها 1 و اینکه کدامیک از مدلهای یک، دو و سه پارامتری با این مجموعه از دادهها برازش بهتری دارند، از مقدار در آخرین چرخش و آزمون خی دو برای مقایسۀ آنها به صورت زیر استفاده گردید: برای مدلهای یک و دو پارامتری و تعیین اینکه کدامیک برازش بهتری با این مجموعه از دادهها دارد، نتیجۀ زیر بدست آمد: 5506/93 = (2777/7889 - 8283/7982) = 2χ با توجه به اینکه درجه آزادی آزمون 30 میباشد، 2χ جدول در سطح 05/0 و 01/0 به ترتیب 89/50 و 77/43 میباشد و چون قدر مطلق 2χ محاسبه شده از 2χ جدول در هر دو Model – Data Fit سطح 95 و 99 درصد اطمینان بزرگتر است، بنابراین فرض صفر رد میشود و نتیجه گرفته میشود که مدل دو پارامتری نسبت به مدل یک پارامتری برازش بهتری با این مجموعه از دادهها دارد.
منحنی توزیع توانایی آزمودنیها در آزمون گواهینامۀ رانندگی در مدل دو پارامتری برای تعیین معناداری پارامترهای سؤال و توانایی، در مرحلۀ اول میانگین و انحراف استاندارد این پارامترها در مدل کلاسیک و مدل دو پارامتری بر اساس داده های بدست آمدۀ اولیه (داده های خام) محاسبه گردید (جدول 8).
تجزیه و تحلیل نهایی پارامترهای سؤال و آزمودنیها در آزمون نظری گواهینامۀ رانندگی که توسط راهور ناجا برگزار میشود، نشان داد که سؤالات این آزمون بر اساس نظریۀ کلاسیک و نظریۀ سؤال ـ پاسخ، برای آزمودنیهایی با توانایی پایین از مناسبت و دقت بیشتری برخوردار است."