Abstract:
هدف این پژوهش، بررسی بنیادهای فلسفی سه رویکرد پژوهشی تبیین، فهم و انتقاد و تحلیل نقش و جایگاه هر یک در پژوهش تربیتی است. برای این منظور، از روش پژوهش تحلیل تطبیقی استفاده شد. در پارادایم تبیین، با پذیرش هستی عینی و مستقل جهان از آدمی، پیروی جهان اجتماعی از جهان طبیعی و جدایی واقعیت از ارزش، حقیقت در انطباق با واقعیت سنجیده می شود و از این رو هدف از پژوهش در تربیت، تبیین علی و پیش بینی رفتار آینده بر پایه مطالعه رفتار کنونی قلمداد می شود. در پارادایم فهم با پذیرش تفاوت بنیادی علوم انسانی و طبیعی بر اهمیت دو چندان تفسیر و فهم به ویژه در قلمرو تربیت تاکید می شود؛ در فرایند پژوهش تربیتی، معنا بخشی به رفتارهای آدمی از سوی پژوهشگری که خود تفسیرکننده و معنا بخش است، صورت می گیرد. این پارادایم به سبب پذیرش جدایی واقعیت از ارزش نقد شده و بر وجود فهم در هر پژوهشی تاکید شده است. از سوی دیگر، آدمی بیش از دلبستگی های فنی و عملی، در جستجوی تغییر جهان برای آزادی و دادگری بیشتر است و روش آن نیز انتقاد است. بر پایه یافته های پژوهش در بررسی چیستی و چرایی پژوهش تربیتی، رویکرد پیوستاری به جای رویکرد پارادایمی، انتخاب و چنین استدلال می شود که هر پژوهش تربیتی متضمن تبیین، فهم و انتقاد است.
Machine summary:
در این پژوهش،با تکیه بر چنین تعریفی از پارادایم،بنیادهای فلسفی سه پارادایم تبیین{o3o}،فهم{o4o}وانتقاد{o5o}درباره چیستی،چرایی و چگونگی پژوهش تربیتی که از سوی برخی پژوهشگران پیشنهاد شده است،بهطور تطبیقی،تحلیل و بررسی میشوند.
eugitirc o} &%00111AAMG001G% درباره ضرورت این پژوهش،گفتنی است روشنگری بنیادهای فلسفی پارادایمهای پژوهش،یا بهبیان دیگر،روشنگری نوع نگرش هریک از پارادایمها درباره هستی،شناخت و چهبسا ارزشها،امکانمقایسه محدودیتها و کاستیهای هریک از آنها را فراهم میکند.
بنیادهای هستیشناسی پارادایم تبیین نگرش پوزیتیویستی تجربهگرا در تلاش برای تحلیل،تبیین و تعمیم یافتهها به موقعیتهای دیگر وپاسخ به پرسشهای هستیشناسی مهمی چون«چه چیزی رخ میدهد؟»و«چرا رخ میدهد؟»مفروضههایی درد که یوشر{o8o}به برخی از آنها اشاره میکند:«نخست اینکه جهان،هستی عینی و مستقل ازآدمی همچون شناسانده آن دارد.
او برای فهم این رویداد،از یک سو،کتابهایی درباره نقش تنبیه مطالعه میکند و از سوی دیگر یاد میگیرد که شرایط سده نوزدهم با اکنونبسیار متفاوت است.
noitidart o} &%00112AAMG001G% پارادایم فهم نیز از دیدگاهها و در سطوح گوناگونی نقد شده است.
برای نمونه،تحلیل مفهوم تربیت وبرشمردن ویژگیهای آن سبب میشود تا این مفهوم از سایر رفتارهای مشابه که میتوان آنها را شبهتربیتنامید(باقری،1384)جدا شود و در قلمرو علم تربیت همچون هر علم دیگری نیازمند تبیین رویدادهایتربیتی هستیم؛بدون چنین تبیینی،واقعیتهای موجود تربیتی را نمیتوان توضیح داد.
noitacudE fo ygoloicoS eht fo aidepolcycnE lanoitanretnI E} {E lacigolodohteM:noitacude fo yhposolihp citylana-tsop dna citylanA.
egdel tuoR:nodnoL,noitacudE dna yhposolihP:I loV.
J & nezneL citylana eht ni semeht rojaM:noitacude fo yhposolihP.
egdel tuoR:kroY weN & nodnoL,)sde(noitidart lanoitanretnI,)de(ahaS.
C. J,reklaW nomagreP,noitacudE fo ygoloicoS eht fo aidepolcycnE lanoitanretnI,)de(ahaS.