Abstract:
مقاله حاضر با عنوان «تبیین رویکردهای غالب روش شناختی پژوهش در حوزه ی فلسفه ی تعلیم و تربیت، و نیز تحلیل روش شناختی رساله های دکتری در کشور ایران» به تبیین رویکردهای غالب(رویکرد استنتاجی و رویکرد تحلیلی)از زوایای: الف) تعریف فلسفه ی تعلیم و تربیت، اهداف و وظایف آن از منظر هر رویکرد، ب) مراحل دستیابی به دانش، ج) ارائه ی شاخص هایی که معرف و نمایانگر این رویکردها باشد، و د)چگونگی مراحل مختلف تحقیق با توجه به رویکردهای مربوطه، به لحاظ روش شناختی پرداخته است. پس از بررسی رساله های فلسفه تعلیم و تربیت انجام شده در ایران، طی سال های 85-75، رویکرد تحلیلی و رویکرد استنتاجی به عنوان رویکردهای رایج و غالب روش شناختی پژوهش در این حوزه شناخته شد. بدین سان یک چارچوب نظری حاصل می شود که خود، زمینه ای جهت توصیف و تحلیل روش شناختی رساله های دکتری فلسفه ی تعلیم و تربیت انجام شده در ایران فراهم می نماید. بنابراین وضعیت موجود روش شناختی در حوزه مذکور به ترسیم و نقد کشیده می شود.
Machine summary:
بر این اساس،با ظهور رویکردهای متعدد و وجود اختلافات قابل ملاحظه میان آنها میتوان یکی ازمهمترین وظایف مبحث روششناسی پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت را به تصویر کشیدن دقیق و روشناین رویکردها دانست تا مواجههیای معقول با آنها صورت پذیرد.
سوالهای اصلی قابلطرح در این مقاله عبارتند از: 1)چه تعریفی برای فلسفه تعلیم و تربیت،هدفها و وظایف آن از منظر رویکرد استنتاجی و رویکردتحلیلی میتوان ارائه داد؟ 2)هر یک از رویکردهای فوق برای رسیدن به دانش معتبر چه روشهایی را پیشنهاد میکنند؟ 3)هر یک از رویکردهای مذکور دارای چه مشخصاتی هستند؟ 4)هر یک از رویکردهای استنتاجی و تحلیلی در مراحل مختلف تحقیق دارای چه ویژگیهایی هستند؟ 5)به لحاظ روششناختی،وضعیت موجود رسالههای دکتری فلسفه تعلیم و تربیت ایران چگونه است؟ {o(1).
به طور کلی،باید گفت که رویکرد استنتاج در فلسفه تعلیم وتربیت بر این فرض مبتنی است که میتوان در پرتو نظریههای کلی و انتزاعی معرفتشناسانه،متافزیکی واخلاقی دیدگاهها و مکاتب فلسفی،رهنمودهای اساسی منطقی را در قالب آموزههای تربیتی استنباط واستخراج رکد(رهنما،1389).
kcebevilC o} دایرهالمعارف فلسفه کمبریج{o1o}در این خصوص چنین آورده است:«فلسفه تحلیلی تعلیم و تربیت بااستفاده از ابزارهای تحلیلی در زمینههای مختلف تربیتی به تحقیق و بررسی روابط داخلی آنها با هممیپردازد.
نتایج به دست آمده از توصیف وتحلیل روششناسی رسالههای دکتری فلسفه تعلیم و تربیت ایران(1385-1375)به شرح زیر میباشد: یکی از نکات قابل ملاحظه در روششناسی رسالههای مورد مطالعه این است که موضوع و عنوانتحقیق به یک رویکرد خاص،به طور مثال،رویکرد تحلیلی اشاره دارد.
روششناسی پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت:روش تحلیلی تاریخی.