Abstract:
این مقاله کوششی است برای شناخت و تجزیه و تحلیل مفروضات پایه در علم مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک که در سالهای اخیر مورد استقبال وسیع قرار گرفته است. در این تلاش با استناد به قول پژوهشگران مشهور این حوزه علمی در جهان، دو بن مایه رقابت و سود شناسایی شد؛ سپس با عرضه این دو به هاضمه فرهنگ دینی نقد و بررسی این دو ریشه صورت گرفت تا ورود به بهره برداری از دستاوردهای مهم این علم را در حد خود تصحیح کند. یافته های تحقیق بر این واقعیت پای می فشارد که رقابت و سود همواره در فضای مادی، آزاد و بی قید و لجام گسیخته حرکت نمی کند بلکه می توان با جهت دادن صحیح به آن و در قالب مفاهیم بلند تعلیم و تربیت اسلامی از این مقوله ها در راستای فرهنگ و ارزشهای اسلامی بهره برداری بهینه کرد.
Machine summary:
" سرفصلهایی که به صورت جمعبندی برای موضوع رقابت در مدیریت و برنامهریزی استراتژیک میتوان بیان کرد به این شرح است: - بدون موضوع رقابت، مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک معنا ندارد (علی احمدی،1382).
با توجه به آنچه عرضه شد، سؤال جدیدی مطرح می شود که: " نظر اسلام در مورد دو موضوع رقابت و سود چیست تا بتوان در مدیریت و برنامهریزی برای محیط حاکمیت آن از آن یاری خواست؟" رقابت در فرهنگ اسلام در اینجا مسئله ابعاد تازهای پیدا میکند؛ بهعبارتی برای دریافت پاسخ، ابتدا باید مقدمانی را فراهم ساخت: اینکه آنچه را اسلام میگوید از چه منبع یا منابعی میتوان استخراج نمود؟ روش استخراج علمی مورد قبول از این منابع کدام است؟ طبعا پاسخ این سؤالات را باید در خود اسلام جستجوکرد.
در مجموع برای ورود به مجرای اصلی بحث، آنچه را از نظر اسلام در موضوع رقابت و سود در این مقاله مورد مرور واقع شده و از قرآن و حدیث مورد استفاده قرار گرفته است شاید بتوان به دو شاخه کلی موضوعات اخلاقی و فقهی تقسیم کرد: رقابت در فقه یکی از منابع دریافت نظر جمعی اسلام، آن است که در فقه اسلام متجلی میشود.
این گستره با دقت فراوان توسط فقیهان اسلام تحت عنوان کلی "مکاسب" در کتابهای فقهی با جزئیات آن از نصوص و متون دین استخراج، و در دسترس مسلمانان قرار داده شده است(به عنوان نمونه: نجفی، 1367؛ طباطبایی یزدی،1383؛ امام خمینی(ره)، بی تا)؛ بنابراین تخطی از آن حدود برای مسلمان و جامعه اسلامی مجاز نیست.