Abstract:
دو آیین یزشن در ایران و یجنه در هند با یکدیگر قابل مقایسه هستند. با بررسی شباهتهای این دو آیین، میتوان وجود ریشة مشترک کهنی را برای آنها اثبات کرد؛ از جمله این شباهتها میتوان به تشابه در واژگان، اهداف برگزاری مراسم، عناصر مهم موجود در مراسم و چگونگی برگزاری آنها اشاره کرد. با بررسی تفاوتهای دو آیین نیز میتوان به تأثیر فرهنگهای بومی منطقه و نیز شرایط متفاوت اقلیمی بر اجرای مراسم پی برد؛ از جمله این تفاوتها، یکپارچگی مراسم در ایران و گوناگون بودن آن در هند است.
Machine summary:
"(Kent 1953: 142-144, 151, 204) معادل اوستایی در سنسکریت است که معنی ستایش و نیایش یک خدا را میرساند و نیز معنی وقف کردن، تقدیس کردن، پیشکش کردن و ستودن یک ایزد با دعا و فدیه را دارد (Lanman 1963: 221)؛ اما نزدیکترین معنی که از این ریشه به ذهن متبادر میشود، قربانی کردن است.
با چنین عملی، خدایان تغذیه میشوند (Benveniste 1973: 466-467) آیین یزشن در ایران سالها است که یا برگزار نمیشود یا برگزاری آن به شکلی کاملا محدود است و تنها چند موبد در تهران همچنان این آیین را زنده نگاه داشتهاند و در مراسم گاهنبار شکل سادهشدة آن را اجرا میکنند.
همچنین میتوان تأثیر فرهنگهای بومی ساکنان سرزمینهایی را که هندوایرانیان به آنها مهاجرت کردند، یعنی ایران و هند را بر آیینهای این دو گروه، با توجه به تفاوتهایی که آنها از نظر برگزاری آیین با یکدیگر یافتند، بررسی کرد.
اهمیت و ارزش آتش در آیینهای ایران و هند که از زمانهای بسیار کهن سرچشمه میگیرد، نه تنها در آداب دینی آنها، بلکه در زندگی روزمره و باورهای عمیق آنان نیز حفظ شده است.
(شایست ناشایست، فصل یازدهم؛ روایت پهلوی، فصل 59) اما در هند قربانی حیوانی در مراسم یجنه (به استثنای برخی مکاتب که در آن کشتن حیوانات مذموم است) تاکنون باقی مانده است و بخش بسیار مهمی از آیین را به خود اختصاص میدهد.
Yajur Veda نتیجه پس از بررسیهای یادشده، میتوان با قاطعیت ادعا کرد که آیینی بسی کهنتر از آیینهای یزشن و یجنه وجود داشته است که این دو آیین از آن سرچشمه گرفتهاند."