شرحی بر نهایة الحکمه علامه طباطبایی فلسفه از دیدگاه علامه طباطبایی (4) Journal Article

"مرحوم شیخ محمد حسین فاضل تونی که ازشاگردان برجسته میرزا هاشماشکوری و مرحوم جهانگیر خانقشقایی و خود از مدرسان بزرگ فلسفه و عرفانبشمار میرود درباره امور عامه چنین میگوید:مراداز امور عامه،نعوت و اوصاف کلی است عارضموجود بما هو موجود میشود بدون اینکه به تخصصریاضی یا طبیعی متخصص شود. لکنه لا یحتاج فی أن یکون واحدا أو کثیرا،الی أنیصیر ریاضیا او طبیعیا بل لانه موجود هو صالح لانیوصف بوحدة أو کثرة و ما ذکر معهما،فاذن کما انللاشیاء التعلیمیه أو صافا و خواص،یبحث عنهافی الریاضیات من الهیأة و الهندسه و الحساب والموسیقی،و للاشیاء الطبیعیة اعراضا ذاتیه یبحثعنها فی الطبیعیات بأقسامها،کذلک للموجودبما هو موجود عوارض ذاتیة یبحث عنها فی العلومالالهیة،فموضوع العلم الالهی هو الموجود المطلق،ومسائله اما بحث عن الاسباب القصوی لکل موجودمعلول،کالسبب الاول الذی هو فیاض کل وجودمعلول من حیث أنه وجود معلول،و اما بحث عنعوارض للموجود بما هو موجود،و اما بحث عنموضوعات سائر العلوم الجرئیه فموضوعاتسائر العلوم الباقیة کالاعراض الذاتیة لموضوعهذا العلم. زیرا این گونه مسائلو اوصاف و احوال از جمله امورعامه و عارض برموجود مطلقند و عروض آنها بر(به تصویر صفحه مراجعه شود)موجود مطلق مستلزم هیچ گونه تقیید و تحدیدیدر جانب موجود مطلق نیست برخلاف مسائل علمطبیعی مثل بحث از حرکت و سکون و سایر تبدلاتو تحولات جسمانیه و بحث از حقیقت جسم و اجسامو یا بحث از حیوان و نبات و قوای حیوانیه و نباتیه ونفوس ارضیه و سماویه و طبایع اجسام و خواص وآثار آنها که هیچ‌یک از اوصاف اولیه و عوارض ذاتیهموجود مطلق نبوده بلکه همگی از عوارض ذاتیهجسم مطلقند. 8 پس رمز کلی بودن کاوش فلسفی و اینکه چرافلسفه بحث از حقایق کلی میکند اینست که فلسفه بهکاوش پیرامون نعوت کلیه و صفات و خواص عمومیوجود که هیچ اختصاصی به دسته‌ای یا گونه‌ای خاصاز موجودات ندارد می‌پردازد و نام این نعوت کلیهامور عامه است."