Abstract:
راه شناخت خداوند از طریق فسخ عزیمت راهی است متمایز از دیگر راه‌های شناخت خدا که در کلام علی(ع) گزارش شده است. در این دلیل شکسته شدن تصمیم‌ها دال بر شناخت پروردگار است. این روایت تحلیل‌های مختلفی دارد؛ ازجمله تحلیل‌های درون‌متنی (مبتنی بر آیات و روایات)، کلامی و فلسفی که همگی مبتنی بر براهین رایج خداشناسی است. ساز و برگ ما در تحلیل این روایت مبتنی بر تجربه قدسی افراد از فسخ عزائم است که مبنای آن نوع مواجهه فاعل شناسا با این تجربه است. در تجربه قدسی حوادث خرد و کلان، آفاقی و انفسی همه حکایت از امر قدسی می‌کنند، معنا دارند و معنایشان در هویت «از اویی» است. عرفت الله بفسخ العزائم را می‌توان دعوت به چنین تجربه‌ای از روزمره‌ترین و در دسترس‌ترین حوادث دانست. حاصل این تجربه شناختی است ثانوی و اشتدادی که سالک را در هر مرحله از شناخت به شناختی برتر می‌رساند.
Machine summary:
"شارحان متکلم و فیلسوف نیز آن را به یکی از براهین سنتی کلامی، مانند برهان حدوث حالات (مانند: بیهقی، 1367، ج4، ص191؛ راوندی، 1364، ج3، ص351؛ بیهقی کیذری، 1375، ج2، ص667؛ ابن ابی الحدید، 1341، ج19، ص84) و یا به یکی از براهین سنتی فلسفی، مانند برهان وجوب و امکان تحویل برده‌اند (مانند: بحرانی، 1375، ج5، ص364) بررسی تاریخی شروح نهج‌البلاغه نشان می‌دهد که برهان فسخ عزائم مورد تحلیل منطقی واقع نشده و صورت‌بندی منطقی آن، مبانی و مبادی تصوری و تصدیقی‌اش تحلیل نشده است.
گونه‌شناسی و طبقه‌بندی برهان فسخ عزائم </H1> پاسخ به این پرسش که شناخت خدا به فسخ عزائم چه نوع راه یا دلیل خداشناسی‌ای است، در گرو تحلیل جایگاه آن در طبقه‌بندی براهین خداشناسی است.
پنج، آیا دلیل فسخ عزائم به عنوان راه پسینی انفسی یک طریق مستقل است و یا مصداقی استاز براهین کلاسیک؟ آیا نمی‌توان آن را مصداقی از برهان حدوث حالات دانست و یا نمونه‌ای از معرفت رب به وسیلۀ معرفت نفس انگاشت؟ و یا اینکه برهان فسخ عزائم را به طریق عامی مثل دلیل انفسی ارجاع دهیم، یعنی قائل شویم دلیل انفسی عام است و طرق مختلفی دارد که یکی از آنها فسخ عزائم است، شکی نیست این نگاه تفسیرگرایانه و تحویلی به روایت مذکور مساوق است با عدم پایبندی و وفاداری به نص این روایت، با توجه به اینکه حضرت علی(ع) در پاسخگویی به شخصی که از ایشان سؤال می‌کند خداوند را چگونه شناختی حدوث یا ...
برهان فسخ عزائم را می‌توان یکی از ادله غیر‌کلاسیک و ناشناخته در معرفت خدا قلمداد کرد که کمتر مورد توجه دانشمندان اسلامی قرار گرفته است."
(
, 
, 
)
