Abstract:
مقاله حاضر با استعانت از مباحث نظری و اطلاعات تجربی به دست آمده از بررسی تأثیرات اختلالات همراه (کوموربیدیتی(، نظیرافسردگیو برخی متغیرهایزمینهای بر رفتار اعتیادی وتمایلات به سوء مصرف مواد در معتادان خود معرف به مراکز ترک اعتیاد و بازپروری تهران، میکوشد ضمن آزمون )تست( تجربی مدل نظری ارایه شده از سویبرخی از صاحب نظران معاصر )گلانتز 1996 ، هارتل 1996، کسلر 1993 ، سودنسن 1996 ، نلسون 1996، ساندرز و فیلیپس 1994 و دیگران( در خصوص نقش اختلالات همراه (Comorbidity)، نظیر اضطراب، افسردگی، اختلال دو قطبی، اختلال سلوک و اختلال شخصیت ضد اجتماعی و نظایر آن در رفتار اعتیادی و آمادگی جهت سوء مصرف، بهطور اخص به سنجش میزان افسردگی از طریق کاربرد آزمون SCL90 در نمونهای از معتادان خود معرف به مراکز ترک اعتیاد و بازپروری در تهران در دو مقطع زمانی قرنطینه و مرحله اصلی بازپروری بپردازد و میزان تمایل به سوءمصرف را براساس آزمون APS در آنان در دو مقطع زمانی فوق بسنجد.با کاربردروش پیمایشی و با استفاده از تکنیک پرسشنامه و مصاحبه از 153 معتاد نگهداریشده در مراکز بازپروری وترک اعتیاد در تهران - که به طریق نمونهگیری طبقهای (Stratified) با دقت احتمالی مطلوب (05/0 (d= و ضریباطمینان95% (96/1 (t = %انتخاب شده بودند - اطلاعات مورد نیاز جمعآوری شد.براساس نتایج به دست آمده به رغم کاهش نسبی در میزان افسردگی و رفتار اعتیادی آزمودنیها در مرحلة اصلی بازپروری نسبت به مرحله قرنطینه، میزان بیماری افسردگی و تمایلات به سوء مصرف مواد (آمادگی به اعتیاد) همچنان در آنان بالا بوده است.از طرفی، بر اساس نتایج به دست آمده،از کاربرد الگوی تبیینی تحلیلی و استفاده از رگرسیون چند متغیره و تحلیلمسیر، میتوان استدلال کرد که میل به مصرف مواد مخدر در معتادان خود معرف به مراکز ترک، متأثر از عوامل متعددی است که در شبکهای از روابط علی با یکدیگر به سر میبرند و کل تغییرات آن را مجموع متغیرهایی که علت در نظر گرفته شدهاند نشان میدهند. در این الگو سندروم افسردگی، سابقه اعتیاد، نوع ماده مخدر مصرفی، SES و سابقه ترک اعتیاد برتمایلات فرد به سوء مصرف و رفتار اعتیادی تاثیر میگذارد. این یافته ضمن تائید مدل هایی که بر تاثیرات اختلالات روانی در گرایش به سوء مصرف تاکید میکنند، ضرورت توجه به آزمون مدلهای آلترناتیو را توصیه میکند.
The present article in the light of theoretical considerations on correlational
associations between substance use and some socio –psychiatric disorders as well as
findings of population – based epidemiologic studies on comorbidity of substance use
disorders with some disorders such as depressive disorders, bipolar disorder, anxiety
disorder, trauma and PTSD, psychosis, and other psychiatric disorders (Kidorf,6001,
Clark and Heyendus, 6007, Glantz and Hartel, 2992, kessler, 6005), attempts to present
and discuss the results and findings of a population–based comorbidity survey of
treatment seeking drug abusers in Tehran.SCL09–R Scale for depressive and a
structured interview for measuring APS (Addiction Potential Scale) were
administered to 651 treatment seeking drug abusers which was drawn through a
disproportionately stratified sampling before main treatment stage and at intoxication
time and at the end of treatment preiod .
The data utilized in the research were collected by a 1 page questionnaire composed of
61 items .
The research findings based upon statistical analysis showed a significant
correlational association between depressive disorders as measured by SCL09-R
Scale and substance use as measured by APS (r = 9411/ p= 949962 /R2 = 9416).
The research results also demonstrate that addictive behaviore has been under
influence of such variables as the length of addiction, socio – economic status (SES),
previous treatment seeking experiences and the type of drug used.
Machine summary:
"این تحقیقات نشان دادهاند که اختلالهای مصرف مواد مخدر در اغلب موارد بر اساس مشاهدات بالینی 9 1 با برخی از اختلالات روانی، نابهنجاری ها و نابسامانی های روحی، عاطفی، خلقی و رفتاری، نظیر اختلال سلوک و اختلال شخصیت ضد اجتماعی 10 2، اختلال دو قطبی 11 3، اختلالات افسردگی 12 4، اختلالاتاضطراب 13 5، ضربه و اختلال فشار روانی پس از آسیبی 14 6، احساس از خود بیگانگی 15 7، احساس بیقدرتی 16 8 و نظایر آن همبستگی و همخوانی دارند ) بروین 17 9 1992 ، ویناستاین 18 10 1993، برونر 19 11 1996،کیدروف 20 12 1996، کوهن 21 13 1991، کسلر 22 14 1996 ، نلسون 23 15 1996، گلاسنی و کامینر 24 16 1992،سوندسن 25 17 1998، کلارک و هجندوس 26 18 1997).
الگوی نظری تحقیق: با عنایت به مبانی نظری اختلالات همراه و اعتیاد، و در پرتو نتایج تحقیقات انجام شده و نیزبراساس اعتبار متغیرهایی که در جریان تحلیل دو متغیره محققان پیشین )کسلر 1996 ، کوهن 1991،لکس 1991 ، ساندرز 1994 ، کیدورف 1996 نلسون 1993 و دیگران ( - Bukstein -Neighbors - McGonagle - Liu3- Gottlieb - Green -Ferguson - Lennox - Kellam - Lex9-Taylor 0- Henerson - Jackson - Frustration - Internalized Kacisim - Brown - Gary - Milburn معنیدار شناخته شده بودند،میتوان با ارایه الگویی نظری، رفتار اعتیادی 1 1 و تمایل به مصرف مواد را تحت تاثیر افسردگی به عنوانیک اختلال همراه و چند متغیر زمینهای 2 2 فرض کرد: منشاء جغرافیایی طول مدت اعتیاد افسردگی رفتار اعتیادی SES یا گرایش به مصرف مواد سابقه ترک سن نوع مواد مخدر در الگوی نظری ارایه شده، متغیرهای افسردگی، SES ، نوع ماده مخدر، طول مدت اعتیاد، سابقهترک و منشاء جغرافیایی بر رفتار اعتیادی یا تمایلات فرد به مصرف مواد تاثیرگذار است."