Abstract:
در مورد ماهیت مثلی یا قیمی بودن پول بحثهای زیادی بین علماء و فقهاء صورت گرفته و در این زمینه نظریات متفاوتی بیان شده بعضی قائل به قیمتی بودن پولهای امروزی می باشند و بعضی قائل به قیمی بودن ولهای امروزی می باشند دسته اول از آنجایی که می بینند پول در اثر مرور زمان کاهش ارزش پیدا می کند آن را قیمی می دانند ولی دسته دوم از آنجایی که تصور می کنند پول از لحاظ ارزش و رغبت مردم به آن بین افراد آن تفاوتی نیست آن را مثلی می دانند به عبارت دیگر اوصاف و ویژگیهای افراد و اصناف پول را به یک نحو می دانند امّا باید گفت با توجه به نظر جدیدی که در مورد ماهیت پول نظر برخی فقاهء مطرح شده بهتر است که بین افراد طولی و عرضی آن قائل به تفصیل شد و افراد طولی آن را قیمی و افراد عرضی آ« را مثلی دانست.
Machine summary:
"بنابراین قدر متیقن تعاریف ارائه شده در صورتصحیح بودن ناظر به اشیاء مربوط به همان عصر میباشد چنانچه فقیه اعظم حضرت امام خمینی(ره)در این زمینه میفرمایند«تعاریف فقیهان در عصرهای مختلف برطبق اشیاءای مثلی در همانعصرها است»حتی باید گفت مثلی و قیمی بودن شی در مکانهای مختلف ممکن است مختلفباشد در اینباره حضرت آیة الله خوئی(ره)میفرمایند«مثلی و قیمی برحسب زمانها و مکانهااختلاف پیدا میکنند به عنوان مثال پارچه و لباس در گذشته قیمی بود ولی درحالحاضر مثلیاست زیرا اکثر آنها به نحو واحدی بافت میشود»بههرحال تعارفی که فقها از مثلی و قیمی کردهاندهماهنگ نیست که ما ذکر نمونههایی که به آنها دست یافتهایم میپردازیم و بعد از آن نظر حقوقدانانرا در مورد مثلی و قیمی بیان میکنیم.
مثلی بودن پول براساس تعریف مال مثلی مناسبترین تعریفی که برای مال مثلی از میان تعاریف گذشته توانستیم بیان کنیم خلاصه آناین میشود که اشیاء مثلی به اعتبار صفات و ویژگیهایی مثلی هستند که میزان رغبت،مالیت وارزش مبادلهای آن اشیاء از آن صفات نشأت گرفته باشد به علاوه اینکه مقدار آن ارزش و رغبتدر افراد مثلی متفاوت نباشد چرا که در صورت وجود اختلاف،دیگر مثلی محسوب نمیشود همانطور که شیخ اعظم انصاری(ره)در کتاب مکاسب میگوید مشهور فقهاء قائل هستند مراد ازمثلی ما یتساوی اجزاوه من حیث القیمة است."